Đan sâm là gì? Đan sâm là rễ của cây Xích sâm, một vị thuốc quý được sử dụng trong y học. Nó có tên khoa học là Salvia miltiorrhiza, (cách viết khác Salvia miltiorhiza), hay huyết sâm, xích sâm, huyết căn, cứu thảo, xôn đỏ. Rễ hình trụ dài, hơi cong queo, có khi phân nhánh và có rễ con dạng tua nhỏ; dài 10-20 cm, đường kính 0, 3-1 cm. Mặt ngoài màu đỏ nâu hoặc đỏ nâu tối, thô, có vân nhăn dọc. Vỏ rễ già bong ra, thường có màu nâu tía. Chất cứng và giòn, mặt bẻ gẫy không chắc có vết nứt, hoặc hơi phẳng và đặc, phần vỏ màu đỏ nâu và phần gỗ màu vàng xám hoặc màu nâu tía với bó mạch màu trắng vàng, xếp theo hình xuyên tâm. Là một loài thực vật sống lâu năm trong chi Salvia, được đánh giá cao do rễ của nó được sử dụng trong y học cổ truyền Trung Hoa. Là loài bản địa của cả Trung Quốc và Nhật Bản, nó sinh sống tại các khu vực có độ cao từ 90 tới 1.200 m trên mực nước biển, ưa các môi trường nhiều cỏ trong rừng, sườn núi, dọc các bờ suối. Dược liệu là rễ đã phơi hoặc sấy khô của cây Đan sâm Mô tả hình dáng Cây Xích sâm là một cây thuốc quý, dạng cây cỏ, sống lâu năm, cây cao khoảng 30-80cm, thân màu đỏ nâu, đường kính 0.5- 1.5cm. Thân vuông, trên có các gân dọc. Lá kép mọc đối, thường gồm 3-7 lá chét; lá chét giữa thường lớn hơn, m p lá ch t có răng cưa tù; mặt trên lá chét màu xanh tro, có lông. Hoa mọc thành chùm ở đầu cành, dài 10-15cm, với 6 vòng hoa; mỗi vòng 3-10 hoa, thông thường là 5 hoa, màu đỏ tím nhạt. Tràng hoa 2 môi, môi trên cong hình lưỡi liềm, môi dưới xẻ ba thuz; 2 nhị ở môi dưới; bầu có vòi dài. Quả nhỏ, dài 3mm, rộng 1, 5mm. Mùa ra hoa từ tháng 5 đến tháng 8. Mùa quả từ tháng 6-9 hàng năm. Bào chế Đan sâm: Loại bỏ tạp chất và thân sót lại, rửa sạch, ủ mềm, thái lát dày, phơi khô để dùng. Tửu Xích sâm (Chế rượu) : Lấy Xích sâm đã thái phiến, thêm rượu, trộn đều dược liệu với rượu, đậy kín, để 1 giờ cho ngấm hết rượu, đem sao nhỏ lửa đến khô, lấy ra, để nguội. Cứ 10 kg Xích sâm cần 1 lít rượu. Thành phần hoạt hóa của đan sâm - Các chất hòa tan trong nước: Axít caffeic và các hợp chất phenolic liên quan như axít protocatechuic, axít lithospermic B, axít rosmarinic, axít 3, 4-dihydrophenyllactic, protocatechualdehyde v. V - Các chất hòa tan trong mỡ: Các tanshinon (các quinon diterpenoit như dihydrotanshinon I, cryptotanshinon, tanshinon I, tanshinon II), là các chất tạo ra màu nâu đỏ của rễ. Tác dụng của Đan Sâm Giãn tĩnh mạch, cải thiện tuần hoàn máu Sử dụng Đan sâm thường xuyên giúp giảm nhanh các triệu chứng của tim mạch, đặc biệt là biến chứng của suy tim như khó thở, ho, phù, đau thắt lưng, mệt mỏi. Vì t rong loại thảo dược này có chứa rất nhiều Tanshinone IIA, có tác dụng làm giãn mao mạch và tiểu động mạch, giúp ngăn chặn tình trạng ứ huyết và cải thiện tuần hoàn máu. Chống oxy, ngăn ngừa biến chứng xơ vữa động mạch Hoạt chất Tanshinone IIA tham gia vào vai trò ức chế quá trình oxy hóa monocyte, LDL bám dính vào nội mô, vì vậy chúng ổn định được các mảng xơ vữa động mạch, có tác dụng rất tốt trong việc ngăn ngừa tổn thương và phì đại cơ tim. Khi tiêm tanshinon II natri sulfonat, trong đó Tanshinone IIA là hoạt chất có trong loại cây này vào động mạch vành sẽ làm cải thiện triệu chứng nhồi máu cơ tim cấp tính, giúp kích thước vùng thiếu máu giảm đi hoặc mất đi đáng kể. Tiêu huyết khối Vì có chứa hoạt chất miltiron và salvinon nên trong y học cổ truyền người ta thường sử dụng nó như một vị thuốc tuần hoàn máu , đau kinh, chữa rối loạn kinh nguyệt, đau nhói vùng ngực và bụng, đau thắt ngực, bồn chồn, nhiễm khuẩn qua da.. Chống rối loạn nhịp tim Các hoạt chất có trong vị thuốc này có thể bảo vệ tim mạch, cải thiện tình trạng rối loạn chức năng tim và những biến chứng gây ra bởi thiếu hụt oxy nên hiện nay nó được ứng dụng và bào chế dưới nhiều các chế phẩm khác nhau Một số bài thuốc với Đan Sâm Bài thuốc trị tổn thương tim Nguyên liệu: Đan sâm, đảng sâm, kim ngân mỗi loại 20g, phục linh, táo nhân mỗi loại 8g, mộc hương và viễn chí mỗi loại 6g, hoàng kỳ, bạch truật mỗi loại 16g. Cách thực hiện: Sơ chế sạch các loại thuốc, cho vào nồi nước sắc. Đun nước đến khi cô đặc lại thì chắt ra bát để nguội, uống trong ngày. Bài thuốc điều trị viêm khớp cấp tính Nguyên liệu: Đan sâm 12g, hy thiêm thảo và thổ phục linh 19g, tỳ giải và kê huyết đằng mỗi vị 16g, cam thảo nam và ý dĩ mỗi vị 12g, kim ngân hoa và ké đầu ngựa mỗi vị 20g. Cách thực hiện: Bạn sơ chế kỹ thảo dược và loại bỏ tạp chất, rửa sạch rồi cho vào nồi sắc. Khi nước cạn dần thành nước đặc, sánh thì bạn chắt thuốc ra. Bạn nên uống hết thuốc trong ngày và bỏ vào tủ lạnh để dễ uống hơn. Bài thuốc chữa đau bụng Nguyên liệu: Đan sâm 15g, sa nhân 8g, xích thược, nhũ hương và mộc dược mỗi vị 10g. Cách thực hiện: Bài thuốc này có tác dụng điều trị tình trạng đau vùng thượng vị do huyết ứ khí trệ, đau bụng kinh, đau bụng do các nguyên nhân khác nhau. Bạn sắc các dược liệu trên. Uống thuốc khoảng 3 – 5 ngày sẽ thấy tình trạng đau bụng bớt nhiều. Lưu ý: Các bài thuốc trên chỉ dành để tham khảo cho nhân viên y tế, những người có chuyên môn vì vậy người bệnh không tự ý áp dụng khi chưa hỏi ý kiến thầy thuốc để tránh hậu quả không mong muốn. (Nội dung được tổng hợp từ nhiều nguồn có chỉnh sửa)
