Chúng ta đã đánh bại virus bệnh đậu mùa nguy hiểm chết người như thế nào?

Chúng ta đã đánh bại virus bệnh đậu mùa nguy hiểm chết người như thế nào?

10000 năm trước, một loại virus chết người đã phát sinh ở đông bắc châu Phi, virus lây lan qua không khí, tấn công các tế bào da, tủy xương, lá lách, và hạch bạch huyết của các nạn nhân của nó. Những người kém may mắn bị nhiễm bệnh phát sốt, nôn mửa và phát ban. 30% số người bị nhiễm đã chết ở tuần thứ hai bị lây nhiễm. Những người sống sót mang những vết sẹo và vảy cho đến suốt phần còn lại của cuộc đời mình.

Vào năm 1350 TCN, dịch bệnh đậu mùa đầu tiên đã nổ ra trong thời kỳ chiến tranh Ai Cập-Hittite, tù nhân Ai Cập lây lan bệnh đậu mùa cho người Hittite và căn bệnh này đã giết chết vị vua của họ và tàn phá nền văn minh dười thời ông ấy. Thật không may, bệnh đậu mùa đã lan ra toàn thế giới theo chân các thương nhân Ai Cập, sau đó thông qua Ả Rập với cuộc thập tự chinh và hướng đến châu Mỹ cùng với những cuộc chinh phục của người Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha. Kể từ đó nó đã giết chết hàng tỷ người với ước tính khoảng 300-500 triệu người thiệt mạng chỉ riêng trong thế kỷ 20.

Nhưng bệnh đậu mùa không phải là bất khả chiến bại. Trên thực tế sự sụp đổ của bệnh đậu mùa bắt đầu từ lâu trước nền y học hiện đại. Nó được bắt đầu từ năm 1022 sau Công nguyên. Theo một cuốn sách nhỏ, gọi là "Cách điều trị chính xác bệnh đậu mùa", một nữ tu Phật giáo sống trong một ngọn núi nổi tiếng tên là O Mei Shan ở vùng phía nam của tỉnh Tứ Xuyên đã nghiền những vảy nến của bệnh đậu mùa thành bột và thổi thứ bột này vào lỗ mũi của những người khỏe mạnh. Bà ấy làm điều này sau khi nhận thấy rằng những người sống sót qua bệnh đậu mùa thì không bao giờ mắc bệnh trở lại, và phương pháp điều trị kỳ lạ của bà đã hiệu nghiệm.

Tiến trình này được gọi là chủng đậu, phát triển một cách chậm chạp và vào những năm 1700 các bác sĩ đã tiến hành lấy một số vật chất trong vết lở loét và đưa chúng vào cơ thể những người khỏe mạnh thông qua 4 hoặc 5 vết xước trên cánh tay. Điều này đưa đến kết quả tốt khi mà những người được tiêm chủng sẽ không bị nhiễm bệnh trở lại, nhưng nó không phải là hiệu quả hoàn toàn. Lên đến 3% số người vẫn sẽ chết sau khi tiếp xúc với mầm bệnh. Chỉ đến khi vị bác sĩ người Anh Edward Jenner nhận thấy một điều gì đó thú vị ở những người vắt sữa mà chúng ta mới có được một giải pháp hiện đại như ngày hôm nay. Ở tuổi 13, trong khi Jenner còn là người học việc cho một bác sĩ phẫu thuật trong nước và là nhà bào chế thuốc ở Sodbury (England), ông đã nghe thấy một công nhân vắt sữa nói: "Tôi sẽ không bao giờ mắc bệnh đậu mùa, bởi vì tôi đã bị đậu mùa bò, tôi sẽ không bao giờ có một khuôn mặt rỗ xấu xí".

Đậu mùa bò là một căn bệnh ngoài da giống như bệnh đậu mùa và lây nhiễm cho bò. Về sau, là một bác sĩ, ông nhận ra rằng cô ấy đã đúng, phụ nữ nhiễm đậu mùa bò không phát triển mầm mống đậu mùa chết người ở người. Virus bệnh đậu mùa và đậu mùa bò xuất phát từ cùng một gia đình. Nhưng khi một virus lây nhiễm một chủ thể không quen thuộc thì trở nên ít độc hơn. Vì vậy Jenner quyết định kiểm tra xem liệu virus đậu mùa bò có thể được sử dụng để bảo vệ chống lại bệnh đậu mùa.

Vào tháng 5 năm 1796, Jenner tìm thấy một cô công nhân chăn nuoou bò sữa trẻ, Sarah Nelmes, người đang có tổn thương trên bàn tay và cánh tay do đậu mùa bò. Sử dụng các vật chất từ các nốt mụn mủ của cô, ông đã tiêm chúng cho James Phipps, đứa con trai 8 tuổi của người làm vườn của mình. Sau một vài ngày sốt và khó chịu, cậu bé dường như đã phục hồi. 2 tháng sau, Jenner tiêm chủng cho cậu một lần nữa với các vật chất lấy từ tổn thương mới từ bệnh đậu mùa. Mầm bệnh không phát triển và Jenner kết luận rằng sự bảo vệ đã được hoàn tất.

Với tiến trình này Jenner đã phát minh ra tiêm chủng bệnh đậu mùa. Không giống như chủng đậu, phương pháp sử dụng virus bệnh đậu mùa thực sự là tiêm phòng sử dụng loại virus ít nguy hiểm hơn nhiều là virus đậu mùa bò. Cơ sở y học, vốn rất thận trọng từ trước đến giờ, đã cân nhắc rất thận trọng những phát hiện này của Jenner trước khi thực sự chấp nhận chúng. Nhưng cuối cùng tiêm phòng đã dần dần được chấp nhận và chủng đậu đã hoàn toàn bị cấm tại Anh vào năm 1840.

Sau chiến dịch tiêm phòng lớn trong suốt thế kỷ 19 và 20, WHO đã chứng nhận bệnh đậu mùa đã hoàn toàn bị xóa sổ vào năm 1979. Jenner mãi mãi được ghi nhớ như là cha đẻ của ngành miễn dịch học.

(Nguồn: Tổng hợp)