Chỉ Ra Và Phân Tích BPNT Trong Đoạn Thơ Sau: Mùa Xuân Trở Dạ Dịu ... Vương Mãi Tím Mây Ngang Chiều

CHỈ RA VÀ PHÂN TÍCH BPNT TRONG ĐOẠN THƠ SAU: "Mùa xuân trở dạ dịu dàng

Hoa khe khẽ hé nhẹ nhàng hương bay

Nhẹ nhàng lộc cựa nách cây

Dịu dàng vương mãi tím mây ngang chiều"

(Trích "Dịu và nhẹ" - Nguyễn Duy)

BÀI LÀM

Mùa xuân- mùa của vạn vật sinh sôi nảy nở, mùa khơi nguồn cảm hứng thi ca. Trong dòng chảy bất tận ấy, Nguyễn Duy cũng đóng góp một khoảng trời xuân rất đỗi dịu nhẹ:

"Mùa xuân trở dạ dịu dàng

Hoa khe khẽ hé nhẹ nhàng hương bay

Nhẹ nhàng lộc cựa nách cây

Dịu dàng vương mãi tím mây ngang chiều"

Bằng việc sử dụng các từ láy, các biện pháp nghệ thuật: Nhân hóa, điệp ngữ, đổi trật tự cú pháp trong một đoạn thơ lục bát, nhà thơ đã miêu tả, cảm nhận vẻ đẹp dịu nhẹ, đáng yêu của đất trời khi nàng xuân vừa chớm bằng tất cả sự rung động, nâng niu, trân trọng.

Câu thơ đầu diễn tả bước đi thời gian- thời điểm giao mùa giữa đông và xuân. Sự vận động, biến đổi tinh tế của cảnh vật được diễn tả bằng những hình ảnh thơ êm ái, dịu dàng.

"Mùa xuân trở dạ dịu dàng"

Mùa xuân đến từ từ, chậm chậm. Phép nhân hóa khiến mùa xuân hiện lên cụ thể, sinh động như một người mẹ đang trở dạ, chuẩn bị cho đứa con yêu ra đời. Sự trở dạ ấy đã sinh ra những đứa con của mùa xuân- những tín hiệu đầu tiên của mùa xuân: Hoa, hương, lộc non và làn mây tím mỏng mềm mại dịu dàng.

"Hoa khe khẽ hé nhẹ nhàng hương bay

Nhẹ nhàng lộc cựa nách cây

Dịu dàng vương mãi tím mây ngang chiều"

Mùa xuân vừa chớm nở đã phả vào không gian, đất trời hơi ấm áp nồng nàn khiến vạn vật bừng tỉnh. Biện pháp đổi trật tự cú pháp và hình ảnh nhân hóa​

"cựa nách"​

của lộc non diễn tả sự căng tràn sức sống của lộc biếc, chồi non. Mùa xuân đến, lộc non bừng tỉnh như một con người dồi dào năng lượng. Sức sống ấy cứ âm thầm chảy, âm thầm trào dâng trong từng làn da, thớ thịt của cỏ cây hoa lá. Nhà thơ còn khéo léo vận dụng những từ láy​

"dịu dàng", "khe khẽ", "nhẹ nhàng"​

diễn tả sự mềm mại, uyển chuyển, gợi nét êm ái trong sự vận động không ngừng, sự biến đổi tinh tế của thiên nhiên mùa xuân, cảnh vật ngày xuân. Cái​

"khe khẽ"​

hé của hoa, trong cái "​

nhẹ nhàng"​

cựa của lộc non, chồi biếc và trong cái​

"nhẹ nhàng"​

thoảng bay của hương thơm, vẻ dịu dàng tươi đẹp ấy khiến lòng người ấm áp, đắm say với bao cảm xúc mến yêu.​

Câu thơ cuối là một sự sáng tạo nghệ thuật độc đáo trong nét vẽ mây trời:

"Dịu dàng vương mãi tím mây ngang chiều"

Mây"vương" chứ không phải mây"đang trôi", "tím mây" chứ không phải là mây tím. Biện pháp đổi trật tự cú pháp khiến dải mây ngang chiều ấy tựa như là khung, là viền của bức tranh mùa xuân tràn đầy hương sắc, nổi bật giữa thiên nhiên. Một màu tím như là một nét đậm vẽ ngang qua nền trời. Bức tranh xuân nhờ đó trở nên giàu giá trị tạo hình.

Đoạn thơ là bức tranh mùa xuân thật đẹp, hiền hòa, thơ mộng qua sự cảm nhận tinh tế và ngòi bút miêu tả đặc sắc. "Dịu và nhẹ" của Nguyễn Duy gieo vào lòng ta những nỗi niềm bâng khuâng, xao xuyến, một tình yêu thiết tha với thiên nhiên tạo vật, với mùa xuân quê hương.