Câu hỏi Tự luận Lịch Sử 10 Kết Nối Tri Thức Bài 1, kèm giải thích

Câu hỏi tự luận lịch sử 10 kết nối tri thức bài 1, kèm giải thích là một bộ câu hỏi được thiết kế để kiểm tra kiến thức, kỹ năng và nhận thức của học sinh về các nội dung lịch sử trong bài 1 của sách giáo khoa Lịch sử 10 Kết nối tri thức với cuộc sống. Bộ câu hỏi gồm 10 câu hỏi, mỗi câu hỏi yêu cầu học sinh viết một đoạn văn ngắn để giải thích một khái niệm, một sự kiện, một quan điểm hay một vấn đề lịch sử. Bộ câu hỏi cũng kèm theo những giải thích chi tiết và minh họa cho từng câu trả lời, giúp học sinh có thể hiểu rõ và nắm vững các nội dung lịch sử. Bộ câu hỏi tự luận lịch sử 10 kết nối tri thức bài 1, kèm giải thích là một tài liệu hữu ích cho việc ôn tập, tự học và rèn luyện kỹ năng làm lịch sử của học sinh.

Bài 1: Lịch sử hiện thực và nhận thức lịch sử

Câu 1: Lịch sử hiện thực là gì? Cho ví dụ về một sự kiện lịch sử hiện thực trong lịch sử Việt Nam.

Câu 2: Nhận thức lịch sử là gì? Tại sao nhận thức lịch sử có vai trò quan trọng đối với con người và xã hội?

Câu 3: Em hãy phân biệt giữa khái niệm lịch sử và quá khứ. Cho ví dụ minh họa cho mỗi khái niệm.

Câu 4: Em hãy nêu một số yếu tố ảnh hưởng đến nhận thức lịch sử của con người. Cho ví dụ cụ thể về một yếu tố ảnh hưởng đến nhận thức lịch sử của em.

Câu 5: Em hãy giải thích ý nghĩa của câu nói: "Lịch sử là một khoa học xã hội". Em có đồng ý với câu nói này không? Vì sao?

Câu 6: Em hãy nêu một số phương pháp nghiên cứu lịch sử. Em hãy chọn một phương pháp và áp dụng để nghiên cứu một vấn đề lịch sử mà em quan tâm.

Câu 7: Em hãy trình bày quan điểm của em về vai trò của người làm lịch sử trong việc khám phá, giải thích và truyền tải lịch sử cho xã hội.

Câu 8: Em hãy nêu một số cách tiếp cận lịch sử khác nhau. Em hãy chọn một cách tiếp cận và giải thích cơ sở, ưu điểm và hạn chế của nó.

Câu 9: Em hãy phân tích tác động của công nghệ thông tin và truyền thông đến việc nghiên cứu, giảng dạy và học tập lịch sử hiện nay.

Câu 10: Em hãy nêu một số kỹ năng cần thiết để học tập môn Lịch sử 10 Kết nối tri thức với cuộc sống. Em hãy cho biết em đã áp dụng những kỹ năng nào trong quá trình học tập của em.

​

Giải thích chi tiết

Câu 1: Lịch sử hiện thực là một khái niệm chỉ những sự kiện, hiện tượng, quá trình xảy ra trong quá khứ mà không bị biến dạng, tuyên truyền hay bịa đặt bởi bất kỳ ai. Lịch sử hiện thực là một phần của quá khứ, nhưng không phải tất cả quá khứ đều là lịch sử hiện thực.

Một ví dụ về một sự kiện lịch sử hiện thực trong lịch sử Việt Nam là cuộc khởi nghĩa Lam Sơn của Lê Lợi và Nguyễn Trãi chống lại quân Minh xâm lược từ năm 1418 đến năm 1427. Đây là một sự kiện có bằng chứng lịch sử rõ ràng, được ghi nhận bởi nhiều nguồn tin khác nhau, không bị phóng đại hay che đậy bởi các bên liên quan.

Câu 2: Nhận thức lịch sử là quan điểm, suy nghĩ, cảm nhận và đánh giá của con người về quá khứ. Nhận thức lịch sử có thể khác nhau tùy theo thời gian, địa lý, văn hóa, giáo dục và cá nhân của mỗi người.

Nhận thức lịch sử có vai trò quan trọng đối với con người và xã hội vì nó giúp chúng ta:

- Hiểu được nguồn gốc, bản sắc và giá trị của dân tộc, quốc gia và nhân loại.

- Học hỏi được kinh nghiệm, bài học và truyền thống từ quá khứ để áp dụng vào hiện tại và tương lai.

- Phát triển được tư duy phản biện, khả năng phân tích và so sánh các nguồn thông tin lịch sử.

- Tôn trọng và đối thoại được với những nhận thức lịch sử khác biệt, góp phần xây dựng hòa bình và hợp tác quốc tế.

Câu 3: Quá khứ là tất cả những gì đã xảy ra trước thời điểm hiện tại. Quá khứ bao gồm cả những sự kiện có ý nghĩa lớn hay nhỏ, có liên quan hay không liên quan đến con người và xã hội. Quá khứ là một khái niệm rộng và không có ranh giới rõ ràng.

Lịch sử là một phần của quá khứ, là những sự kiện, hiện tượng, quá trình có ảnh hưởng đến con người và xã hội. Lịch sử là một khái niệm hẹp và có ranh giới do người làm lịch sử định nghĩa. Lịch sử cũng là một khoa học xã hội, một nghệ thuật và một văn hóa, có phương pháp, cách tiếp cận và nhận thức riêng.

- Một ví dụ về quá khứ là sự kiện Big Bang xảy ra khoảng 13, 8 tỷ năm trước. Đây là một sự kiện đã xảy ra trước thời điểm hiện tại, nhưng không liên quan đến con người và xã hội, nên không phải là lịch sử.

- Một ví dụ về lịch sử là sự kiện Cách mạng Pháp xảy ra từ năm 1789 đến năm 1799. Đây là một sự kiện đã xảy ra trước thời điểm hiện tại, có ảnh hưởng đến con người và xã hội, nên được coi là lịch sử.

Câu 4: Một số yếu tố ảnh hưởng đến nhận thức lịch sử của con người là:

- Thời gian: Nhận thức lịch sử có thể thay đổi theo thời gian, do có thêm những nguồn thông tin mới, những phát hiện mới, những sự kiện mới hay những xu hướng mới. Ví dụ: Nhận thức về vai trò của Hồ Chí Minh trong lịch sử Việt Nam có thể khác nhau ở các giai đoạn khác nhau, do có những nghiên cứu mới, những tài liệu mới hay những quan điểm mới về ông.

- Địa lý: Nhận thức lịch sử có thể khác nhau ở các vùng, quốc gia hay khu vực khác nhau, do có những nền văn hóa, chính trị, kinh tế hay giáo dục khác nhau. Ví dụ: Nhận thức về sự kiện Chiến tranh Việt Nam có thể khác nhau ở Việt Nam và Hoa Kỳ, do có những lợi ích, mục tiêu và quan điểm khác nhau về cuộc chiến.

- Văn hóa: Nhận thức lịch sử có thể khác nhau ở các tầng lớp, nhóm hay cá nhân khác nhau, do có những giá trị, niềm tin, thái độ hay kỳ vọng khác nhau. Ví dụ: Nhận thức về sự kiện Cách mạng Tháng Tám có thể khác nhau ở các đảng phái, tôn giáo hay dân tộc khác nhau, do có những đóng góp, hy sinh hay mong muốn khác nhau về cuộc cách mạng.

Một yếu tố ảnh hưởng đến nhận thức lịch sử của em là giáo dục. Giáo dục giúp em có được kiến thức, kỹ năng và phương pháp để nghiên cứu, hiểu và đánh giá các nguồn thông tin lịch sử. Giáo dục cũng giúp em có được một cái nhìn toàn diện, khách quan và phê phán về quá khứ. Ví dụ: Khi học môn Lịch sử 10 Kết nối tri thức với cuộc sống, em được biết đến nhiều cách tiếp cận lịch sử khác nhau, ví dụ như lịch sử chính trị, lịch sử kinh tế, lịch sử xã hội hay lịch sử văn hóa. Điều này giúp em có được một cái nhìn đa chiều và phong phú về quá khứ.

Câu 5: Câu nói "Lịch sử là một khoa học xã hội" có ý nghĩa là:

- Lịch sử là một ngành khoa học nghiên cứu về con người và xã hội trong quá khứ, bằng cách sử dụng các phương pháp khoa học như quan sát, thu thập, phân tích, so sánh và tổng kết các nguồn thông tin lịch sử.

- Lịch sử là một ngành khoa học có tính liên ngành, liên kết với các ngành khoa học xã hội khác như kinh tế, chính trị, văn hóa, tâm lý hay giáo dục, để giải thích các sự kiện, hiện tượng và quá trình lịch sử một cách toàn diện và sâu sắc.

Em đồng ý với câu nói này vì em nghĩ rằng lịch sử là một ngành khoa học có tính nghiêm túc, hệ thống và logic, không phải là một bộ sưu tập các câu chuyện hay truyền thuyết. Em cũng nghĩ rằng lịch sử là một ngành khoa học có tính đa dạng, phong phú và sáng tạo, không phải là một bộ khung hay định kiến.

Câu 6: Một số phương pháp nghiên cứu lịch sử là:

- Phương pháp so sánh: Là phương pháp nghiên cứu lịch sử bằng cách đối chiếu, đánh giá và rút ra những điểm tương đồng và khác biệt giữa các sự kiện, hiện tượng, quá trình hay nhân vật lịch sử. Phương pháp này giúp chúng ta có được một cái nhìn tổng quan, đa chiều và khách quan về quá khứ.

- Phương pháp biên niên: Là phương pháp nghiên cứu lịch sử bằng cách xếp thứ tự, liệt kê và mô tả các sự kiện, hiện tượng, quá trình hay nhân vật lịch sử theo trình tự thời gian. Phương pháp này giúp chúng ta có được một cái nhìn rõ ràng, hệ thống và logic về quá khứ.

- Phương pháp nguyên nhân - kết quả: Là phương pháp nghiên cứu lịch sử bằng cách tìm ra, phân tích và giải thích các yếu tố gây ra, ảnh hưởng và hậu quả của các sự kiện, hiện tượng, quá trình hay nhân vật lịch sử. Phương pháp này giúp chúng ta có được một cái nhìn sâu sắc, thấu đáo và bao quát về quá khứ.

- Một phương pháp mà em chọn để nghiên cứu lịch sử là phương pháp so sánh. Một vấn đề lịch sử mà em quan tâm là sự khác biệt giữa hai cuộc cách mạng công nghiệp. Để nghiên cứu vấn đề này, em sẽ áp dụng các bước sau:

+Xác định các tiêu chí để so sánh, ví dụ như thời gian, địa lý, ngành công nghiệp, công nghệ, xã hội hay kinh tế.

+Thu thập các nguồn thông tin lịch sử về hai cuộc cách mạng công nghiệp từ các sách, báo, tạp chí hay internet.

+Phân tích và đối chiếu các nguồn thông tin lịch sử để tìm ra những điểm tương đồng và khác biệt giữa hai cuộc cách mạng công nghiệp theo các tiêu chí đã xác định.

+Tổng kết và đánh giá những kết quả đã thu được, rút ra những bài học và ý nghĩa của hai cuộc cách mạng công nghiệp cho con người và xã hội.

Câu 7: Quan điểm của em về vai trò của người làm lịch sử là:

- Người làm lịch sử là những người có kiến thức, kỹ năng và đam mê về lịch sử, như các nhà nghiên cứu, giáo viên, sinh viên, nhà báo hay nhà văn.

- Người làm lịch sử có vai trò quan trọng trong việc khám phá, giải thích và truyền tải lịch sử cho xã hội, vì họ:

- Khám phá lịch sử bằng cách tìm kiếm, thu thập, phân loại và bảo tồn các nguồn thông tin lịch sử, từ các tài liệu chính thống đến các di sản văn hóa.

- Giải thích lịch sử bằng cách phân tích, đánh giá và diễn giải các sự kiện, hiện tượng, quá trình và nhân vật lịch sử, từ các góc độ và cách tiếp cận khác nhau.

- Truyền tải lịch sử bằng cách biên soạn, biên dịch, xuất bản và phổ biến các tác phẩm lịch sử, từ các sách giáo khoa đến các phim ảnh hay trò chơi.

- Người làm lịch sử góp phần xây dựng một nền lịch sử khoa học, đa dạng và phong phú cho xã hội, đồng thời giáo dục ý thức lịch sử cho công chúng.

Câu 8: Một số cách tiếp cận lịch sử khác nhau là:

- Cách tiếp cận chính trị: Là cách tiếp cận lịch sử bằng cách tập trung vào các sự kiện, hiện tượng, quá trình và nhân vật liên quan đến chính quyền, quyền lực, chủ nghĩa và chính sách. Cách tiếp cận này có cơ sở là chính trị là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến xã hội và con người.

- Cách tiếp cận kinh tế: Là cách tiếp cận lịch sử bằng cách tập trung vào các sự kiện, hiện tượng, quá trình và nhân vật liên quan đến sản xuất, phân phối, tiêu dùng và hoán đổi của hàng hóa và dịch vụ. Cách tiếp cận này có cơ sở là kinh tế là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến xã hội và con người.

- Cách tiếp cận xã hội: Là cách tiếp cận lịch sử bằng cách tập trung vào các sự kiện, hiện tượng, quá trình và nhân vật liên quan đến các nhóm, tổ chức, gia đình và cá nhân trong xã hội. Cách tiếp cận này có cơ sở là xã hội là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến xã hội và con người.

- Cách tiếp cận văn hóa: Là cách tiếp cận lịch sử bằng cách tập trung vào các sự kiện, hiện tượng, quá trình và nhân vật liên quan đến các nghệ thuật, tôn giáo, triết học, ngôn ngữ và các giá trị văn hóa của các dân tộc, quốc gia và nhân loại. Cách tiếp cận này có cơ sở là văn hóa là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến xã hội và con người. Em đã giải thích ưu điểm và hạn chế của cách tiếp cận này ở câu trả lời trước.

Một cách tiếp cận lịch sử mà em chọn là cách tiếp cận văn hóa. Đây là cách tiếp cận lịch sử bằng cách tập trung vào các sự kiện, hiện tượng, quá trình và nhân vật liên quan đến các nghệ thuật, tôn giáo, triết học, ngôn ngữ và các giá trị văn hóa của các dân tộc, quốc gia và nhân loại. Cách tiếp cận này có cơ sở là văn hóa là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến xã hội và con người.

Ưu điểm của cách tiếp cận văn hóa là:

- Giúp chúng ta hiểu được bản sắc, đặc trưng và sự đa dạng của các nền văn hóa trong lịch sử, cũng như những ảnh hưởng và giao lưu văn hóa giữa các dân tộc, quốc gia và nhân loại.

- Giúp chúng ta khám phá được những tác phẩm nghệ thuật, tôn giáo, triết học, ngôn ngữ và các giá trị văn hóa có giá trị lịch sử, khoa học và nhân văn, cũng như những đóng góp của chúng cho sự phát triển của xã hội và con người.

- Giúp chúng ta phát triển được tư duy phê phán, khả năng đánh giá và so sánh các nền văn hóa khác nhau trong lịch sử, cũng như kỹ năng tôn trọng và đối thoại với các nền văn hóa khác biệt.

Hạn chế của cách tiếp cận văn hóa là:

- Có thể gặp khó khăn trong việc xác định, phân loại và giải thích các yếu tố văn hóa trong lịch sử, do có nhiều khía cạnh, mức độ và biến thể của văn hóa.

- Có thể bị thiên lệch, sai lệch hay xuyên tạc các nội dung lịch sử liên quan đến văn hóa, do có những quan điểm, lợi ích hay định kiến của các bên liên quan.

- Có thể bỏ qua hoặc xem nhẹ các yếu tố khác của lịch sử, như chính trị, kinh tế hay xã hội, do quá chú trọng vào văn hóa.

Câu 9: Công nghệ thông tin và truyền thông là những công cụ hỗ trợ cho việc nghiên cứu, giảng dạy và học tập lịch sử hiện nay, bởi vì chúng:

- Tạo ra những nguồn thông tin lịch sử phong phú, đa dạng và cập nhật, như các trang web, cơ sở dữ liệu, sách điện tử, băng đĩa hay podcast. Những nguồn thông tin này giúp người làm lịch sử có thể tiếp cận, thu thập và sử dụng các tài liệu lịch sử một cách dễ dàng, nhanh chóng và tiết kiệm.

- Tăng cường khả năng trình bày, biểu diễn và truyền tải lịch sử, như các phần mềm, ứng dụng, mạng xã hội, trò chơi hay phim ảnh. Những công cụ này giúp người làm lịch sử có thể thể hiện, minh họa và lan tỏa các nội dung lịch sử một cách sinh động, hấp dẫn và hiệu quả.

- Mở rộng không gian giao lưu, hợp tác và đối thoại về lịch sử, như các diễn đàn, blog, email, video call hay webinar. Những kênh này giúp người làm lịch sử có thể liên kết, chia sẻ và thảo luận các vấn đề lịch sử một cách rộng rãi, linh hoạt và đa chiều.

Tuy nhiên, công nghệ thông tin và truyền thông cũng có những tác động tiêu cực đến việc nghiên cứu, giảng dạy và học tập lịch sử hiện nay, bởi vì chúng:

- Gây ra những nguy cơ mất mát, biến dạng hay xâm phạm các nguồn thông tin lịch sử, do các yếu tố như virus, hacker, lỗi kỹ thuật hay bản quyền. Những nguy cơ này đe dọa đến tính toàn vẹn, chính xác và bảo mật của các tài liệu lịch sử. \

- Tạo ra những thách thức kiểm soát, đánh giá hay phản biện các nguồn thông tin lịch sử, do các yếu tố như quá tải, thiếu minh bạch hay sai lệch. Những thách thức này yêu cầu người làm lịch sử phải có những kỹ năng, phương pháp và tiêu chuẩn để lọc lựa, so sánh và nhận thức các nguồn thông tin lịch sử.

- Gây ra những ảnh hưởng xấu đến thái độ, hành vi hay giá trị của người làm lịch sử, do các yếu tố như nghiện, sao chép hay xuyên tạc. Những ảnh hưởng này ảnh hưởng đến tính tự chủ, sáng tạo và trách nhiệm của người làm lịch sử.

Câu 10: Một số kỹ năng cần thiết để học tập môn Lịch sử 10 Kết nối tri thức với cuộc sống là:

- Kỹ năng đọc hiểu: Là kỹ năng đọc, hiểu và tóm tắt các nguồn thông tin lịch sử, như các sách giáo khoa, sách tham khảo, bài giảng hay báo cáo. Kỹ năng này giúp chúng ta có được kiến thức cơ bản và nền tảng về các nội dung lịch sử.

- Kỹ năng phân tích: Là kỹ năng phân tích, so sánh và đánh giá các nguồn thông tin lịch sử, như các tài liệu, di tích, hiện vật hay chứng nhân sống. Kỹ năng này giúp chúng ta có được cái nhìn sâu sắc và khách quan về các sự kiện, hiện tượng và quá trình lịch sử.

- Kỹ năng thể hiện: Là kỹ năng thể hiện, biểu diễn và truyền tải các nội dung lịch sử, như các bài viết, bài thuyết trình, bài thi hay bài tập. Kỹ năng này giúp chúng ta có được khả năng tổ chức, diễn đạt và lan tỏa các kiến thức lịch sử.

Những kỹ năng mà em đã áp dụng trong quá trình học tập của em là:

- Em đã áp dụng kỹ năng đọc hiểu khi em đọc và ghi chép lại các ý chính của các bài học trong sách giáo khoa, cũng như các bài báo, sách hay video liên quan đến các chủ đề lịch sử.

- Em đã áp dụng kỹ năng phân tích khi em tham gia vào các hoạt động nhóm, thảo luận và trao đổi về các nguồn thông tin lịch sử khác nhau, cũng như khi em làm các bài tập phân tích nguyên nhân và kết quả của các sự kiện lịch sử.

- Em đã áp dụng kỹ năng thể hiện khi em viết các bài luận, làm các slide và thuyết trình về các vấn đề lịch sử mà em quan tâm, cũng như khi em thi các kiểm tra và kiểm tra cuối kỳ về môn Lịch sử 10.