[Bài Thơ] Cao Nghĩa Viên Trung, Đô Tác Thi Đề Vịnh - Ái Tân Giác La Hoằng Lịch

Bài thơ: Cao Nghĩa viên trung, đô tác thi đề vịnh

Tác giả: Ái Tân Giác La Hoằng Lịch

Dịch giả: Nguyễn Tôn Nhan

高義園中, 都作詩題詠

名園弗一足,

高義獨稱薌.

豈不因行志,

寧惟擅景芳.

座陪梅馥佃,

堤拂柳綠長.

春色已如許,

農工產誤忙.

Cao Nghĩa viên trung, đô tác thi đề vịnh (Làm thơ đề vịnh trong vườn Nghĩa Cao)

* Phiên âm

Danh viên phất nhất túc,

Cao Nghĩa độc xưng hương.

Khởi bất nhân hành chí,

Ninh duy thiện cảnh phương.

Tọa bồi mai phức điền,

Đê phất liễu lục trường.

Xuân sắc dĩ như hứa,

Nông công sản ngộ mang.

* Dịch thơ

Vườn lừng không một dạo

Cao Nghĩa tự biết riêng

Há không vì đức lớn

Thà chỉ một cõi thơm

Nghiệp càng thêm ruộng ngát

Bờ đê liễu quét suông

Màu xuân tươi chừng ấy

Việc nông vẫn rộn ràng

* Một số thông tin về tác giả

Quốc gia: Trung Quốc (thời nhà Thanh)

Hoằng Lịch 弘曆 (1711-1799) tức Hoàng đế Càn Long 乾隆, Thanh Cao Tông 清高宗, họ Ái Tân Giác La 愛新覺羅, húy Hoằng Lịch, là người con trai thứ tư của Hoàng đế Ung Chính và là Hoàng đế thứ tư của nhà Thanh, Trung Quốc. Thời kỳ trị vì của ông kéo dài hơn 60 năm từ 18-10-1735 đến 9-2-1796, và là thời cực thịnh về kinh tế và quân sự của nhà Thanh. Vào thời này, lãnh thổ nhà Thanh kéo dài đến châu thổ sông Ili và Tân Cương và lãnh thổ Trung Quốc mở rộng đến tối đa: Khoảng 11.000.000 km², so với 9.000.000 km² hiện tại. Ông bắt chước cách thức cai trị của ông nội mình là Khang Hy, người mà ông rất ngưỡng mộ.

Khi còn trẻ, Càn Long đã khiến Khang Hy ngạc nhiên về rất nhiều lĩnh vực, nhất là về văn học nghệ thuật. Và Khang Hy đã cho rằng Càn Long có thể sẽ là xứng đáng trở thành hoàng đế kế vị của nhà Thanh sau Ung Chính.

Lúc lên ngôi, Càn Long có mở một số cuộc viễn chinh (đã thất bại), và thu nạp nhiều phụ nữ, tuần du các nơi, kết nạp lộng thần tham ô Hòa Thân..

Năm 1796, ông nhường ngôi cho con là Ngung Diễm (tức Hoàng đế Gia Khánh) và lên làm Thái thượng hoàng, giữ vững quyền triều chính.