Cảm xúc thi sĩ trước mùa xuân của thiên nhiên, đất trời trong Mùa xuân nho nhỏ - Thanh Hải

Khổ thơ đầu trong bài thơ Mùa xuân nho nhỏ là cảm xúc say sưa ngây ngất của Thanh Hải trước bức tranh xứ Huế vào xuân. Bức tranh mở ra trước mắt người đọc với những hình ảnh gợi cảm với màu sắc tươi tắn, hài hòa qua việc sử dụng biện pháp tu từ liệt kê:

"Mọc giữa dòng sông xanh

Một bông hoa tím biếc

Ơi con chim chiền chiện

Hót chi mà vang trời"



"Dòng sông", "bông hoa", "con chim chiền chiện" đều là những sự vật đẹp đẽ, trong sáng được họa lên trong thiên nhiên mùa xuân chỉ bằng một vài nét đơn sơ nhưng khiến cho khung cảnh trở nên thật thơ mộng. Về màu sắc, nhà thơ Thanh Hải đã điểm thêm màu xanh hiền hòa của dòng sông, một chút sắc tím ngọt ngào của bông hoa trên nền nước xanh biếc và góp cả tiếng hót vang của chim chiền chiện. Từ đó giúp cho hình ảnh thơ mang đậm phong vị xứ Huế. Trong câu thơ thứ hai, nhà thơ sử dụng động từ "mọc" đảo lên đầu gây ấn tượng mạnh với người đọc, nhấn mạnh được sức sống dạt dào vươn lên của bông hoa mùa xuân. Qua đây, người đọc cảm nhận được một thiên nhiên tươi đẹp mà sống động, nơi vạn vật đang vươn mình đón chào xuân. Không chỉ có dòng chảy sự sống tràn trề trong thân hoa mà trong lòng người thi sĩ cũng xuất hiện những cảm xúc tươi đẹp, trong sáng. Đó là khi nhà thơ lắng nghe được âm thanh của chim chiền chiện:

"Ơi con chim chiền chiện

Hót chi mà vang trời"

Nghệ thuật nhân hóa qua các thán từ gọi đáp "ơi", "chi" mang chất giọng ngọt ngào, đáng yêu của người dân xứ Huế, vừa thân thương vừa gần gũi. Câu thơ như là một cuộc trò chuyện hỏi thăm thân mật giữa con người và thiên nhiên. Đặc sắc nhất trong khổ thơ là nghệ thuật ẩn dụ chuyển đổi cảm giác nằm ở hai câu thơ cuối đoạn thơ, cụ thể trong cụm từ "giọt long lanh". Trước hết, "giọt long lanh" ở đây có thể được hiểu là giọt sương, giọt mưa xuân. Nhưng hơn hết, nhà thơ muốn gợi cho người đọc liên tưởng đến "giọt" âm thanh của tiếng chim chiền chiện. Tiếng chim vốn được cảm nhận bằng thính giác giờ đây được kết đọng lại thành từng giọt tròn, có thể cảm nhận được bằng thị giác, xúc giác. Thanh Hải đã cảm nhận âm thanh ấy một cách thật chân thực, thể hiện sự trân trọng và nâng niu như một thức quà quý giá của thiên nhiên. Ngoài ra còn là tình yêu tha thiết với con người, cuộc sống nơi đây cũng như với quê hương, đất nước. Đặt vào hoàn cảnh lúc bấy giờ của Thanh Hải, khi đang nằm trên giường bệnh, người đọc không khỏi xót xa, đồng thời cảm thấy ngưỡng mộ một tấm lòng ngát xuân và nghị lực vươn lên cảnh nghèo để thấy được những giá trị tốt đẹp ở nhà thơ.



Đọc bài thơ:

Mùa xuân nho nhỏ - Thanh Hải