"Tựa gối buông cần lâu chẳng được Cá đâu đớp động dưới chân bèo". Hình ảnh con người xuất hiện trực tiếp với tư thế bó gối lâm vào mặc tưởng. Ở đây, ta thấy rõ sự đi câu cá mà không phải câu cá của tác giả. Câu cá ở đây chỉ nhằm làm thú vui tiêu khiển, không định câu cá để kiếm ăn. Câu thơ thứ hai có thể hiểu theo hai nghĩa là có cá đang đớp động ở đâu đó dưới chân bèo và không có cá, cá không đớp động dưới chân bèo. Lấy đọng tả tĩnh nhằm lột tả không gian tĩnh lặng gần như tuyệt đối. Ta khẳng định được những suy đoán trước ở hai câu thực. Sau những rung cảm về mùa thu Bắc bộ ấy, là nỗi lòng đầy tâm sự, sự tĩnh lặng trong tâm hồn và đâu đó là nỗi cơ đơn, nỗi buồn man mác trong cõi lòng người sáng tác. Sau tất cả, ta cảm nhận được tình yêu thiên nhiên, tình yêu đất nước, thôn quê bình dị. Sự gắn bó sâu sắc với những điều mộc mạc của làng quê, nơi "chôn rau cắt rốn". Bài thơ không thực sự nói đến câu cá, những câu thơ ấy được thi sĩ lấy việc câu cá để diễn tả tâm hồn, những suy tưởng của nhà thơ về thời thế, về đất nước. Tâm hồn ấy lặng lẽ đón cảnh thu. Hòa mình vào cái tĩnh mịch ấy. Để suy tư cũng để bày tỏ nỗi lòng. Việc câu cá là cá cớ để bày tỏ nỗi lòng, những cảm xúc thầm kín của tác giả, có lẽ cũng là cái cớ để thư thái tâm hồn. Một tâm hồn tĩnh lặng, trong trẻo để đón những những rung động nhỏ nhất của không gian, chỉ một tiếng "cá đớp động" cũng làm thi sĩ giật mình. Tác giả nghe được tiếng đớp nhưng lại chẳng biết ở nơi nào, phải chăng ông đang chìm vào những suy tưởng về thời thế mà quên đi thực tại, quên đi việc câu cá của mình. Ông đã dùng cảm nhận tinh tế của mình để vẽ lại những vẻ đẹp uyển chuyển, tinh diệu của đường nét, sắc vàng, sắc xanh, những chuyển động nhẹ nhàng đầy tinh tế của một mùa thu Bắc Bộ. Một chất thu tuy đẹp đẽ mà lại man mác buồn, một nỗi buồn cô liêu, quạnh quẽ. Người câu cá hay nói đúng hơn là thi nhân đang ru hồn mình trong giấc mộng mùa thu, đưa người đọc về với mùa thu quê hương, một mùa thu thân quen, bình dị, tồn tại trong mỗi con người. Sau tất cả là một mùa thu tĩnh lặng, một tâm hồn cô đơn, một cuộc đời thanh bạch.
