Cảm nhận về diễn biến tâm trạng của nhân vật tôi trong buổi tựu trường đầu tiên - Vb Tôi đi học

Văn 8: Viết đoạn văn nêu cảm nhận về diễn biến tâm trạng của nhân vật "tôi" trong buổi tựu trường đầu tiên (văn bản Tôi đi học)



Thanh Tịnh sinh ra và lớn lên ở ngoại vi thành phố Huế, nơi có dòng sông Hương thơ mộng hiền hòa, đậm chất tình của những điệu hò, điệu lý dân gian. Con sông lãng mạn ấy đã tạo dựng bồi đắp cho Thanh Tịnh một tâm hồn văn chương sâu sắc, tinh tế, âm trầm. Điều đó được thể hiện rõ thông qua những trang truyện ngắn mang yếu tố hồi ký, đặc biệt là những dòng cảm xúc dạt dào, ngây thơ, trong trẻo của một cậu học trò nhỏ lần đầu tiên tựu trường trong truyện ngắn Tôi đi học. Dòng cảm xúc tuôn chảy tự nhiên, trơn tru, ắp đầy trong tâm trí người đọc những nét ngây dại đáng yêu của một thời trẻ con thơ ấu. Điều gì đã nhen nhóm khơi nguồn lên những cảm xúc ấy? Tất cả đều là do thiên nhiên, con người - những hình ảnh bình dị quen thuộc tác động đến nhân vật "tôi", làm tâm hồn cậu trở nên xao động, đánh thức những hồi ức ngọt ngào. Mở đầu đoạn truyện, hai chữ "hằng năm" nhẹ nhàng ngân lên, cùng với đó là hình ảnh lá thu, mây bạc dẫn theo nhịp bước của thiên nhiên, giúp nhân vật "tôi" tìm về những cảm xúc rộn rã tưng bừng của buổi tựu trường. Mọi thứ đều diễn ra hết sức tự nhiên, như tiếng gió thổi cho hoa lay động, như một thứ truyện cổ tích được những nàng tiên kể nghe, nhè nhẹ, thoang thoảng, khẽ khàng. Một câu văn không quá dài, nhưng lại sử dụng triệt để các từ láy, rồi thêm phó từ "cứ, lại", khiến giọng văn như thủ thỉ, tâm tình, nêu lên những dấu hiệu của một sự việc quen thuộc bất biến, một kỉ niệm thường trực khó quên. Tâm trạng nhân vật đã bắt đầu xuất hiện những rung động nhỏ, để rồi rộn rã "những cảm giác trong sáng nảy nở trong lòng như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng." Phép so sánh được sử dụng rất hiệu quả, khắc họa một hình ảnh tinh khôi, mát lành của thiên nhiên, tựa như chính tâm hồn trong trẻo đáng yêu của người viết. Mạch diễn biến tâm trạng bắt đầu chạy dọc theo những hoài niệm rất thơ. Các câu văn tiếp theo dần mở ra trước mắt bạn đọc một con đường làng dài và hẹp.. Những rung động của một trẻ thơ dần có những thay đổi tinh tế, sâu sắc khi nhân vật "tôi" được mẹ nắm tay đến trường, khi nhìn những ngôi nhà, cỏ cây, hoa lá rõ mồn một nay bỗng thay đổi kì lạ. Đoạn văn thứ tư chỉ gồm một câu văn ngắt ra riêng biệt, sử dụng nhiều động từ, từ phủ định, tiếp nối với câu đầu của đoạn năm khi nv cảm thấy "trang trọng và đứng đắn", đã cho thấy dấu hiệu của một sự trưởng thành. Cậu bé thèm được như chúng bạn, ríu rít nhí nhảnh khoe nhau vở sách; muốn thử sức cầm bút thước, cảm giác ấy đã đánh dấu những thay đổi nhỏ bé, hồn nhiên, nhạy cảm trong suy nghĩ cậu. Phép so sánh kết đoạn biểu hiện ý nghĩ thoáng qua, tinh khiết, mát lạnh, không chút vấn vương, nhưng ẩn sâu trong đó là một nét dịu dàng, trong sáng, khát vọng vươn cao của một tâm hồn trẻ thơ. Khi đứng trước ngôi trường Mĩ Lý trong tư cách là hs, nv tôi lại có một thay đổi lớn. Cậu cảm thấy thiêng liêng hơn, thành kính hơn, rồi "đâm ra lo sợ vẩn vơ", không thoải mái đi ngó các lớp học như lúc bẫy chim quyên, mà thập thò, sợ sệt, "bỡ ngỡ đứng nép bên ng thân, chỉ dám nhìn một nửa hay dám đi từng bước nhẹ." Những đứa học trò nhỏ ấy như chú chim non trước khung trời cao rộng, lòng khao khát muốn chinh phục khám phá, muốn được thử thách, lớn khôn, nhưng vẫn ngập ngừng e sợ, lúng túng rụt rè. Phép so sánh rất giàu sức gợi, ý nghĩa, phù hợp với tâm lí nhân vật. Bạn đọc đều nhận ra bóng dáng của mình đâu đây trong hình ảnh những em học sinh hồi hộp, bối rối, nghẹn thở khi nghe ông đốc đọc tên, khi xếp hàng vào lớp, vào một môi trường lạ lẫm trang nghiêm, tạm xa vòng tay cha mẹ. Những cảm giác ấy đã được Thanh Tịnh diễn tả rất chân thực, sống động, cho thấy phong cách hành văn hướng đến chiều sâu tâm lý của nhà văn. Những biến đổi sâu sắc trong tâm trạng nv khi tham dự tiết học đầu tiên, đánh vần nhẩm chữ cũng được miêu tả kỹ lưỡng tỉ mỉ, sắp xếp chính xác hợp lý. Cảm xúc gần gũi thân thương, gắn bó với bạn bè, bàn ghế, sách vở lạ kỳ đến đáng ngạc nhiên, đến nỗi chính nhân vật cũng không thể lí giải, không dám tin là có thật. Một chú chim non "liệng" đến cửa sổ, như mời gọi nv tôi trở về một miền kí ức thỏa thích đùa vui, nhưng rồi lại "rụt rè cất tiếng hót". Tiếng hót ấy chính là đại diện cho những khoảnh khắc bỡ ngỡ, sợ hãi, ngượng ngùng ban đầu, để rồi khi cánh chim tung bay lên trời cũng là lúc các em nhỏ đã chính thức vượt qua nỗi sợ đầu đời để tự do tung cánh đến bầu trời tri thức, ước mơ. Cậu học trò nhỏ sau đó vẫn còn thèm muốn được rong chơi trên cánh đồng, nhưng rồi lại nhanh chóng chăm chỉ nhìn thầy viết và lẩm nhẩm đọc. Đó là khoảnh khắc mọi đứa trẻ đã buông bàn tay mẹ cha để nắm lấy bàn tay thầy cô, tạm xa ngôi nhà nhỏ để đến một ngôi nhà lớn hơn, bước đầu tiếp cận kho tàng tri thức. Kỷ niệm thiêng liêng trọng đại như vậy, gắn với thế giới học trò, mở ra bao ước mong, bồi đắp những kỉ niệm và hy vọng cho tâm hồn bạn đọc.. Những hình ảnh tươi rói của đoạn truyện nở ra như kính vạn hoa, xoay một vòng lại là một cảnh lạ, với những sắc màu đằm thắm của một dòng tâm trạng thiết tha dạt dào, tỏa ra chất thơ yên bình, dịu nhẹ..