CÁCH LÀM ĐOẠN VĂN NGHỊ LUẬN XÃ HỘI (Đảm bảo đoạn văn từ 25-26 dòng với đề thi THPTQG) A/ NHẬN DẠNG ĐỀ: I. Dạng bài vai trò, ý nghĩa của một vấn đề/hiện tượng đời sống: 1. Nhận biết: + Bàn về[một cái gì đó] --> Thường kèm theo cụm từ: Ý nghĩa/ Vai trò/ Tầm quan trọng/ Sự cần thiết/ Sức mạnh của.. + Nghị luận về [một cái gì đó] --> Thường kèm theo cụm từ: Tác hại của, hậu quả của, mặt trái của, những ảnh hưởng nghiêm trọng của.. 2. Cấu trúc: A) Mở đoạn: Giới thiệu vấn đề nghị luận. B) Thân đoạn: - Giải thích (nếu có) --> Có thể giải thích một cụm từ hoặc một câu. - Phân tích --> Chia nhỏ đối tượng bằng cách đặt câu hỏi: Tại sao vấn đề này có ý nghĩa/ vai trò to lớn với xã hội/cá nhân; Điều này biểu hiện thế nào; Nếu không như vậy thì sẽ ra sao. - Chứng minh --> Sử dụng các dẫn chứng. - Phản đề: Tuy nhiên trong cuộc sống, vẫn còn/ không phải ai.. - -> Mở rộng vấn đề --> Đây là phần điểm sáng tạo có thể có hoặc không C) Kết đoạn: Bài học nhận thức + Bài học hành động. II. Dạng bài giải pháp/ bài học trước một vấn đề/hiện tượng đời sống: 1. Nhận biết: Thường sử dụng các từ ngữ: Cần làm gì/ Điều bản thân cần thay đổi/ Đề xuất biện pháp khắc phục/ Sứ mệnh của.. 2. Cấu trúc: A) Mở đoạn: Giới thiệu vấn đề nghị luận. B) Thân đoạn: - Giải thích (nếu có) --> Có thể giải thích một cụm từ hoặc một câu. - Phân tích --> Chia nhỏ đối tượng bằng các câu hỏi: Bài học, giải pháp được đề xuất là gì; Tại sao bài học, giải pháp đó cần thiết; Nếu không thực hiện và nhận thức được bài học, giải pháp này thì sẽ ra sao.. (Có thể sử dụng các câu đối thoại: Bạn có biết? / Còn bạn? / Chắc hẳn chúng ta đều biết rằng) - Chứng minh --> Đưa ra dẫn chứng - Phản đề: Tuy nhiên [..] - -> Mở rộng vấn đề --> Đây là phần điểm sáng tạo có thể có hoặc không C) Kết đoạn: Liên hệ bản thân/ Bài học nhận thức + Bài học hành động. B/ MỘT SỐ DẪN CHỨNG HAY ĐƯỢC SỬ DỤNG THEO CÁC DẠNG ĐỀ: * Ý chí, nghị lực sống: - Nick Vujicic --> Thiếu hai tay, hai chân --> Trở thành nhà diễn thuyết truyền cảm hứng nổi tiếng trên thế giới. - Lê Thanh Thúy --> Đối mặt với căn bệnh ung thư và cái chết, vẫn mạnh mẽ, sống có ích --> Lập nên quỹ "Ước mơ của Thúy" để giúp đỡ các bệnh nhân ung thư khác. - Beethoven là nhà soạn nhạc cổ điển người Đức. Hồi nhỏ, ông bị khiếm thính, sau đó bị điếc hoàn toàn --> Vượt qua mọi trở ngại, ông vẫn trở thành một nhà soạn nhạc vĩ đại, nổi tiếng thế giới. - Ông Harland David Sanders - Người lập nên KFC, "Đại tá bang Kentucky". Ngày nay, KFC đã có mặt trên 100 quốc gia, nhưng thuở ban đầu, Sanders đã không bán được món gà của mình. Hơn 1.000 nhà hàng đã từ chối ông. - Alexander Graham Bell --> Khuyết tật: Mắc chứng khó đọc – viết và không có khả năng học tập --> Nhưng ông vẫ vượt qua tất cả và thành công phát minh ra điện thoại. * Đạt được thành công/ Không gục ngã trước khó khăn, thử thách: - Jack Ma – vị tỷ phú người Trung Quốc, sinh ra trong một gia đình nghèo khó thế nhưng với tinh thần vượt khó, thời niên thiếu bất kể trời nắng mưa ông đều đạp xe đạp đi hơn 40 phút đến khách sạn Hàng Châu để được giao tiếp với khách nước ngoài. Mặc dù sự nghiệp gặp vô vàn khó khăn nhưng ông không từ bỏ. Tinh thần bền bỉ ấy đã giúp ông trở thành vị tỷ phú thành đạt nhất hiện nay tại Trung Quốc. - Bill Gates hiện đang là một trong những người giàu nhất thế giới, là ông chủ của tập đoàn Microsoft, nổi tiếng với những thành tích đáng ngưỡng mộ thế nhưng ông là người bỏ học Đại học để theo đuổi niềm đam mê của mình. Với tinh thần quyết tâm hơn người ông đã có nên thành công của ngày hôm nay. * Tình người, lòng nhân ái, tình yêu thương con người, tương thân tương ái: - Lũ lụt ở miền Trung --> Các nhà hảo tâm đã quyên góp vật tư và đồ ăn đến nơi lũ lụtàHướng về miền Trung thân yêu bằng nhiều chương trình từ thiện khác nhau. - Chung tay vào quỹ vắc-xin trong dịch Covid. - Chuyến phi cơ của Vietnam Airlines đón 30 người Việt Nam sinh sống tại vùng dịch Vũ Hán về quê nhà hạ cánh rạng sáng ngày 10/2 tại Cảng Vân Đồn. - Tỷ phú Bill Gates dành hết 95% số tài sản của mình để đi làm từ thiện giúp đỡ những người dân nghèo trên thế giới. - Người thanh niên Nguyễn Tất Thành xuất phát từ lòng yêu nước thương dân trong tình cảnh nô lệ nên đã rời Tổ quốc ra đi tìm đường cứu nước, cứu dân. * Tinh thần dũng cảm: - Malala Yousafzai --> Mặc dù chịu sự uy hiếp của tổ chức khủng bố --> Vẫn mạnh mẽ đấu tranh đòi quyền đi học cho các em gái ở Taliban --> Người trẻ tuổi nhất nhận giải Nobel Hòa Bình. - Nguyễn Văn Nam (học sinh lớp 12T7, trường THPT Đô Lương 1, Nghệ An). Khi đi ngang qua sông Lam thấy nhóm học sinh chới với giữa dòng nước, nam sinh không hề đắn đo mà nhanh chóng lao xuống cứu người. Sau khi đã cứu được 4 em học sinh vào bờ, Nam thấy vẫn còn một em đang dần bị ngạt nước, cậu bạn đã dùng hết sức lực giúp em nhỏ được vào bờ. Nhưng tiếc thay, chàng trai trẻ đã bị kiệt sức rồi dần bị nước cuốn trôi. - Anh Nguyễn Ngọc Mạnh, chàng trai trẻ cứu sống bé gái 3 tuổi ngã từ tầng 13 xuống ở Đông Anh, Hà Nội. * Tinh thần sáng tạo, lan tỏa những điều tốt đẹp: - Chàng trai Nguyễn Phước Quý Thành ở Tp HCM vẽ tranh nói lên thực trạng và kêu gọi mọi người phòng chống dịch Covid-19. - Nhạc sĩ Khắc Hưng kết hợp cùng ca sĩ Erik, Min ra mắt ca khúc "Ghen Cô Vy" nhằm nâng cao ý thức của người dân về việc phòng chống dịch bệnh, gây hot toàn cầu. * Chia sẻ, đồng cảm: - Bác Hồ tự nguyện nhịn một bữa ăn vào cuối tuần để dành gạo cứu đói nhân dân trong những ngày đầu cách mạng Tháng Tám (1945), từ đấy đã dấy lên phong trào hũ gạo cứu đói trong mọi gia đình người Việt Nam lúc bấy giờ. - Ông bà Pie và Marie rất nghèo. Nhờ miệt mài nghiên cứu họ đã thành công chế tạo ra phương pháp điều chế Radi. Nếu giữ lại phương pháp đó và bán bản quyền cho các công ty thì sẽ thu được rất nhiều tiền. Nhưng không, Ông bà Quyri đã công bố cho toàn thế giới biết, để khoa học phát triển nhanh nhất có thể - Tối ngày 14/5, tại Nhà hát Lớn Hà Nội, đêm nghệ thuật "Những trái tim đồng cảm" đã được tổ chức à Kêu gọi các tấm lòng hảo tâm hỗ trợ, giúp đỡ người khuyết tật, trẻ em bị bệnh tim bẩm sinh, trẻ em có hoàn cảnh khó khăn.. à Ban tổ chức đã nỗ lực vận động, kêu gọi được 15 tỷ đồng à Nhiều trẻ em đã được mổ tim nhân đạo, những ngôi nhà tình thương cho trẻ em mồ côi đã xây dựng, học sinh nghèo được tiếp sức đến trường. * Bệnh vô cảm: - Trong y tế thì bác sĩ thờ ơ với nỗi đau của bệnh nhân, y tá thì ăn bớt vắc xin của trẻ em, dù biết nó có thể để lại những hậu quả khôn lường. Doanh nghiệp thì chôn thuốc trừ sâu xuống đất mà không nghĩ đến hậu quả gây ra cho đồng loại. Công quyền thì thờ ơ với dân, ngoài đường thấy tai nạn người ta tụ tập lại vì tò mò nhiều hơn là tìm cách đưa nạn nhân đi cấp cứu.. * Tinh thần đoàn kết: - Trong thảm họa sóng thần năm 2012, người dân Nhật vẫn bình tĩnh, ứng phó, người dân bình tĩnh đứng xếp hàng nhận viện trợ, không có nạn hôi của xảy ra, các cửa hàng giảm giá bán để giúp đỡ đồng bào. - Khi máy bay MH370 của Malaysia gặp nạn, phía Việt Nam ngay lập tức đã có những hành động cứu trợ: Sử dụng 3 máy bay vận tải AN26, 2 máy bay tuần thám CASA C-212, 1 thủy phi cơ, 3 trực thăng, 7 tàu tham gia tìm kiếm và một số tàu máy bay hậu cần sẵn sằng cho tình huống xấu. Tàu của Việt Nam gồm tàu của hải quân và cảnh sát biển à Tình đoàn kết, hữu nghị giữa các quốc gia trên thế giới. - Lũ lụt ở miền Trung à Các nhà hảo tâm đã quyên góp vật tư và đồ ăn đến nơi lũ lụt -->Hướng về miền Trung thân yêu bằng nhiều chương trình từ thiện khác nhau. NOTE: Ngoài ra còn nhiều dẫn chứng khác và một dẫn chứng có thể dùng cho nhiều trường hợp khác nhau.
