Bệnh quai bị là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus thuộc họ Paramyxovirus gây nên. Bệnh quai bị xảy ra quanh năm nhưng tỷ lệ mắc bệnh cao và dễ thành dịch là vào mùa đông-xuân. Nguồn bệnh là người đang nhiễm quai bị cấp tính. Virus lây từ người bệnh qua người lành thông qua đường hô hấp. Khi người bệnh ho, hắt hơi, nói chuyện, khạc nhổ, virus trong dịch mũi họng hoặc các hạt nước bọt.. phát tán ra ngoài không khí hoặc bám vào các bề mặt, người lành hít trực tiếp hoặc chạm vào các đồ dùng bị nhiễm virus sẽ có nguy cơ mắc bệnh. Thời kỳ lây truyền của bệnh kéo dài từ 7 ngày trước đến 7 ngày sau khi có triệu chứng đầu tiên của bệnh. Không phải ai nhiễm virus quai bị cũng mắc bệnh, những người này cũng là nguồn nhiễm lây virus cho những người xung quanh mà không tự ý thức để cách ly, tránh lây nhiễm. Sau khi vào cơ thể, virus nhân lên ở tỵ hầu và hạch bạch huyết, nồng độ virus tăng cao trong máu, sau đó xâm nhập các cơ quan. Viêm tuyến nước bọt là biểu hiện bệnh thường gặp nhất, trẻ sốt, đau tuyến mang tai, sau đó lan ra xung quanh. Sau từ 1 đến 2 ngày, tuyến mang tai trẻ sưng to dần, sưng lan ra vùng trước tai, xuống dưới hàm. Lúc đầu sưng một bên, 1-2 ngày sau sưng tiếp bên kia. Thường bị sưng cả hai bên, ít khi chỉ sưng một bên, một bên sưng to, một bên sưng nhỏ không đối xứng. Đôi khi tuyến mang tai sưng to làm mất rãnh trước và sau tai, mặt biến dạng, phình ra, cằm xệ, cổ bành. Da vùng tuyến mang tai sưng căng, bóng, sờ nóng, đau nhưng không đỏ, ấn không lõm. Nước bọt ít, quánh, đau khi há miệng, khi nuốt, sưng hạch góc hàm, họng viêm đỏ. Virus quai bị có thể khu trú và gây bệnh ngoài tuyến nước bọt, như gây viêm tinh hoàn, viêm buồng trứng, viêm tụy, viêm màng não, viêm não, viêm tủy sống, viêm đa rễ và dây thần kinh.. Những biến chứng này có thể xảy ra trước, cùng hoặc sau quai bị. Có khi biến chứng xảy ra đơn độc, không kèm viêm tuyến nước bọt. Tuy nhiên nếu phát hiện sớm và dùng các nguyên liệu sẵn có trong nhà sẽ điều trị khỏi bệnh quai bị. Những nguyên liêu cần có để điều trị bệnh quai bị là: - Hạt gấc (Nếu con trai 7 hạt, con gái 9 hạt) đem nướng cho chảy dầu rồi dã nát. - Một thìa canh bồ hóng trong bếp củi (hoặc nhọ nồi) - Một thìa canh vôi ăn trầu. - Một li nhỏ rượu trắng. Tất cả các nguyên liệu trên đen trộn đều vào với nhau rồi đem bôi lên hai má chỗ sưng và hai gan bàn chân. Ngày bôi 3 lần và bôi liên tiếp trong 3 ngày thì chỗ sưng sẽ xẹp và không gây đau nhức. Nếu làm càng sớm thì hiệu quả càng cao. Lưu ý nếu hạt gấc nhà bạn không có thì có thể ra hàng bán xôi để xin hoặc ra các tiệm thuốc Bắc mua sẽ có nhé.
