Biện pháp hạn chế giao phối cận huyết và nâng cao ưu thế lai trong nhân giống vật nuôi. Đề xuất biện

Đề bài: Biện pháp hạn chế giao phối cận huyết và nâng cao ưu thế lai trong nhân giống vật nuôi. Đề xuất biện pháp kỹ thuật nâng cao chất lượng đàn trâu.

BÀI LÀM​

I. Đặt vấn đề

Như chúng ta đã biết, trong chăn nuôi giống vật nuôi rất quan trọng vì vậy người ta thường áp dụng các biện pháp kỹ thuật như: Chọn lọc, nhân giống và lai tạo giống vật nuôi. Khi tiến hành nhân giống để tăng số lượng cá thể, tăng độ thuần chủng hoặc để ổn định đặc điểm di truyền của dòng, giống đôi khi ở đời con cái lại có biểu hiện giảm sút về sức sống và khả năng sản xuất.. Ngược lại, khi tiến hành lai tạo giữa các giống, dòng thì kết quả đời con cái tốt hơn so với bố mẹ.

Trong chăn nuôi hiện nay, mặc dù đã đạt hiệu quả cao nhưng vẫn còn nhiều hạn chế bởi quá trình giao phối cận huyết và hậu quả của giao phối cận huyết để lại. Chính vì vậy trong bài viết này em xin đưa ra một vài hiểu biết của mình về các biện pháp hạn chế giao phối cận huyết và nâng cao ưu thế lai trong giống vật nuôi. Từ đó đề xuất những biện pháp ký thuật nâng cao chất lượng đàn trâu.

​

II. Tổng quan

1. Giao phối cận huyết

Giao phối cận huyết là phương pháp cho giao phối giữa cá thể có quan hệ huyết thống gần gũi với nhau. Ví dụ: Cho bố mẹ giao phối với con cái hay giao phối giữa các anh chị em với nhau.. [1]

Có hai nguyên nhân chính gây ra giao phối cận huyết là:

- Yếu tố tự nhiên:

+ Quần thể nhỏ, tức số lượng cá thể của quần thể ít.

+ Số lượng đời con được giữ lại ở các thế hệ sau là khác nhau, cá thể nào có ít đời con thì được giữ lại.

+ Địa bàn phân bố hẹp.

- Yếu tố nhân tạo:

+ Do số lượng cá thể đực được giữ lại làm giống ít hơn con cái.

+ Do nhu cầu của công tác giống để tạo tính thuần nhất, cố định các tính trạng, bảo toàn huyết thống các tổ tiên..

+ Do công tác quản lý giống (Đặc biệt là quản lý tinh dịch)

Để hạn chế giao phối cận huyết và những hậu quả nghiêm trọng của nó trong chăn nuôi em đã tìm hiểu được những biện pháp cơ bản như sau:

- Tiến hành chọn lọc cá thể, chọn lọc khi tạo đàn hạt nhân, tao dòng, giao dòng, tạo giống và nuôi dưỡng tốt các con giống.

- Sử dụng giao phối cận huyết những con giống nuôi trong điều kiện nuôi dưỡng chăm sóc khác nhau. Đồng thời, không nên kéo dài liên tiếp việc giao phối từ đời này sang đời khác bởi tính huyết thống của chúng. Trong điều kiện nuôi dưỡng kém phải tránh giao phối đồng huyết.

- Không sử dụng một con đực giống cho những con có cùng huyết thống. Không nên kéo dài liên tiếp việc giao phối cận huyết đời này qua đời khác.

- Ở các cơ sở sản xuất tinh và phôi đông lạnh cần có công tác quản lý tốt như: Lập sổ giống, ghi chép theo dõi về lí lịch của con giống từ đó có thể tư vấn tốt nhất cho người chăn nuôi.

- Các trang trại hoặc cơ sở sản xuất tinh đông lạnh cần có nguồn đực giống đa dạng, từ đó sản xuất ra được nhiều loại tinh khác nhau, hạn chế được việc cho giao phối đồng huyết giữa các con vật.

- Cần có các lớp tập huấn, tuyên truyền cho người chăn nuôi về việc thụ tinh, lấy giống và kỹ thuật chăn nuôi để cảnh báo người dân về hậu quả của giao phối cận huyết. Giúp người chăn nuôi có các phương pháp chăn nuôi riêng và quản lí tốt đàn giống của mình. [2]

2. Ưu thế lai

Giao phối cận huyết không chỉ có những hậu quả xấu mà ngoài ra chúng còn có những lợi ích nhất định trong chăn nuôi như: Gây ra các dòng cận huyết để có ưu thế lai cao nhằm đem lại năng suất cao trong chăn nuôi. Vậy ưu thế lai là gì? Làm thế nào để nâng cao ưu thế lai?

Ưu thế lai là hiện tượng con lai F1 ưu việt hơn bố mẹ về mặt sinh trưởng, sức chống chịu và năng xuất cao hơn mức trung bình của thế hệ bố mẹ. Các yếu tố để nâng cao ưu thế lai là:

- Phải có bố mẹ thuần chủng ở mức độ cao, khi đem giống lai tạo với nhau sẽ tạo ra đời lai có ưu thế lai cao.

- Dựa vào thành tựu của di truyền học, lợi dụng kết quả lai kinh tế đơn giản để làm giảm tổ hợp lai cần kiểm tra trong trường hợp lai kinh tế phức tạp.

- Cần căn cứ vào mục tiêu lai giống và dựa vào đặc điểm của các giống tham gia để lai tạo.

3. Các biện pháp kỹ thuật nâng cao chất lượng đàn trâu.

Để nâng cao chất lượng và cải tạo đàn trâu trước hết ta phải khắc phục được hiện tượng cận huyết, cải thiện tầm vóc của đàn trâu. Các biện pháp cụ thể để thực hiện cải tạo giống trâu em đưa ra như sau: [3]

- Đối với việc tự phối giống bằng phương pháp nhảy trực tiếp, hầu hết ở các hộ gia đình ở làng quê cần phải: Phân bố trâu đực hợp lí (20 -–30 con cái/1 đực) ; Không để đời con sau giao phối cùng con đực; Có thể thực hiện phẫu thuật bộ phận sinh dục (cho nó lệch sang một phía hoặc thiến hoạn), thay đổi con đực phối giống ở các nhà khác nhau, các làng với nhau, tráng giao phối gần.

- Đối với việc thụ tinh nhân tạo cho trâu:

+ Trước hết là phải có dẫn tinh viên với trình độ tay nghề cao.

+ Chọn cơ sở sản xuất tinh chất lượng tốt, uy tín.

- Thực hiện tốt quá trình chọn lọc

- Có chế độ chăm sóc nuôi dưỡng hợp lý, cung cấp đầy đủ dinh dưỡng, chuồng trại sạch sẽ tạo điều kiện phát triển tốt nhất cho đàn trâu.

III. Kết luận

Để đạt năng suất cao và nâng cao hiệu quả chăn nuôi, trước tiên cần lấy giống làm tiền đề từ đó có những biện pháp và cách chăm sóc nuôi dưỡng tốt nhất cho đàn vật nuôi. Mỗi người chăn nuôi cần làm tốt công tác chọn giống để hạn chế hậu quả cua giao phối cận huyết, nâng cao hiệu quả và chất lượng của đàn vật nuôi. Các tổ chức ban ngành về chăn nuôi cần mở thêm lớp tập huấn cho người dân về công tác chăn nuôi để người chăn nuôi đạt hiệu quả cao nhất trong ngành chăn nuôi hiện nay.

III. Tài liệu tham khảo

1. Giáo trình giống vật nuôi, TKB. 10696, trang 64

2. Giáo trình chọn lọc và nhân giống vật nuôi, Ts. Dương Mạnh Hùng (chủ biên), trang 155

3. Giáo trình chăn nuôi trâu bò, Nguyễn Văn Bình & Trần Văn Tường.