I) Giới thiệu: Báo chí đóng một vai trò quan trọng trong xã hội. Báo chí sinh ra để đáp ứng nhu cầu cơ bản của con người, đó là tiếp nhận và trao đổi thông tin. Báo chí chỉ phục vụ một đối tượng duy nhất, là công chúng, con người, những người có nhu cầu và mối quan tâm đến những vấn đề trong xã hội, và báo chí được sinh ra để đáp ứng những nhu cầu đó. Và khi công chúng được thỏa mãn nhu cầu tiếp nhận và trao đổi thông tin, họ bắt đầu hình nên những suy nghĩ, quan điểm, ý kiến cá nhân về những vấn đề mà báo chí truyền tải, những vấn đề mà họ quan tâm. Dần dần, những ý kiến, quan điểm cá nhân ấy được công chúng trao đổi giữa các cá nhân với nhau, hình thành nên những quan điểm cơ bản thỏa mãn công chúng. Những quan điểm ấy, khi tập hợp lại với nhau chính là dư luận xã hội. Báo chí được sinh ra từ nhu cầu của công chúng, và dư luận xã hội được tạo ra khi công chúng đánh giá về những thông tin mà báo chí đem lại. Vì vậy có thể nói, báo chí và dư luận xã hội có mối quan hệ với nhau. Như hai mặt của một đồng xu, một cách chặt chẽ gắn bó. II) Báo chí và dư luận xã hội: 1. Báo chí và nhiệm vụ của báo chí: 1.1 Khái niệm "Báo chí" : Báo chí đã xuất hiện từ rất lâu vào thế kỉ XVII, có người cho rằng nó còn xuất hiện lâu hơn thế, cho đến bây giờ báo chí đã phát triển mạnh mẽ và trở thành một mạng lưới thông tin, giao tiếp khổng lồ. Dẫu vậy, báo chí vẫn là một khái niệm rất rộng và chưa có sự thống nhất, ở mỗi khía cạnh, tính chất và chức năng khác nhau, báo chí lại có những định nghĩa và khái niệm khác nhau. Theo TS. Đỗ Chí Nghĩa "Báo chí là loại hình các phương tiện truyền thông đại chúng được các cơ quan thẩm quyền cấp phép hoạt động có nhiệm vụ truyền tải thông tin nhanh nhất, mới mẻ nhất đến đông đảo công chúng, nhằm tích cực hóa đời sống thực tiễn". [1] Tham khảo thêm một định nghĩa khác, Điều 3 Luật báo chí năm 2016 định nghĩa rằng "Báo chí là sản phẩm thông tin về các sự kiện, vấn đề trong đời sống xã hội thể hiện bằng chữ viết, hình ảnh, âm thanh, được sáng tạo, xuất bản định kỳ và phát hành, truyền dẫn tới đông đảo công chúng thông qua các loại hình báo in, báo nói, báo hình, báo điện tử". [2] Có thể nhận thấy, điểm chung của hai khái niệm nêu trên và những cách hiểu khác về báo chí đều định nghĩa báo chí là một loại hình, sản phẩm của các phương tiện truyền thông thông tin về các vấn đề, sự kiện mang tính thời sự một cách nhanh chóng đến công chúng dưới nhiều hình thức và các loại hình khác nhau. 1.2 Nhiệm vụ của báo chí: Báo chí ra đời để đáp ứng nhu cầu thông tin - giao tiếp, giải trí và thúc đẩy nhận thức của xã hội loài người. Là cơ quan ngôn luận của cơ quan thẩm quyền, các cấp lãnh đạo và là tiếng nói của nhân dân, của công chúng, báo chí có những nhiệm vụ quan trọng trong việc xây dựng và phát triển xã hội, đất nước. Báo chí là một công cụ, vũ khí, phương tiện để hình thành và định hướng dư luận xã hội tốt nhất. Bằng cách thực hiện nhiệm vụ định hướng dư luận xã hội theo hướng tính cực, lành mạnh, tiến bộ, báo chí giúp đỡ các cơ quan lãnh đạo rất nhiều trong việc định hình, xây dựng và phát triển đất nước. Ngoài ra, báo chí cũng là phương tiện truyền bá, phổ biến tinh hoa văn hóa nhân loại, dân tộc đến mọi nơi trên khắp đất nước và thế giới. Báo chí còn có nhiệm vụ giáo dục tư tưởng khi thực hiện hoạt động tuyên truyền, cổ động, kêu gọi, truyền tải thông điệp của cơ quan lãnh đạo đến với đất nước. Báo chí cũng thực hiện nhiệm vụ quản lý gián tiếp và giám sát xã hội, phát triển văn hóa và giải trí. Báo chí thực hiện nhiệm vụ đấu tranh, phản ánh tình trạng xã hội và đất nước, là cầu nối thông tin giữa công chúng, nhân dân và cơ quan thẩm quyền, các cấp lãnh đạo. Những đóng góp ý kiến của quần chúng nhân dân được báo chí phản ánh và ngược lại, những chỉ thị, thông điệp của cơ quan lãnh đạo cũng đến được với quần chúng nhân dân. 2. Dư luận xã hội và chức năng của dư luận xã hội: 2.1. Dư luận xã hội là gì? : Trong cuộc sống, khi đối mặt với những sự kiện, sự việc hiện tượng, thường xuất hiện một nhóm hay một tập thể người đưa ra ý kiến cá nhân của họ trước những sự kiện, sự việc hiện tượng mà họ quan tâm. Tập hợp tất cả những ý kiến đó chính là dư luận xã hội. Tuy nhiên, đó chỉ là cách hiểu cơ bản. TS. Phạm Chiến Khu định nghĩa rằng "Dư luận xã hội là tập hợp các luồng ý kiến cá nhân trước các vấn đề, sự kiện, hiện tượng có tính thời sự, có liên quan đến lợi ích và các mối quan tâm của công chúng". [3] Dư luận xã hội phải xuất hiện từ xã hội và hình thành trong xã hội. Nó đã tồn tại và phát triển từ khi xã hội loài người được hình thành cho đến nay. Là một hiện tượng xã hội đặc biệt, dư luận xã hội được hình thành từ mối quan tâm của cá nhân, một nhóm người, tầng lớp hay một giai cấp xã hội đối với những vấn đề sự kiện mang tính thời sự. Để hình thành nên dư luận xã hội, phải là những vấn đề, sự việc hiện tượng mà xã hội quan tâm. Khi xã hội quan tâm đến những vấn đề nào đó, họ sẽ đưa ra những ý kiến có tính chất phán xét, đánh giá về vấn đề. Dần dần nó tạo nên một khối các luồng ý kiến lớn và khác nhau, từ đó dẫn đến những chức năng đặc trưng của dư luận xã hội. Vậy, có thể định nghĩa: Dư luận xã hội là tập hợp nhiều luồng ý kiến của mỗi cá nhân, tập thể, một tầng lớp hay giai cấp về những vấn đề mang tính thời sự đang được quan tâm. Những ý kiến đó thường biểu thị thái độ, mang tính chất đánh giá, phán xét về những vấn đề mang tính thời sự thường có ý nghĩa hay ảnh hưởng đến lợi ích chung của cộng đồng. 2.2. Chức năng của dư luận xã hội: - Giáo dục: Dư luận xã hội có chức năng giáo dục xã hội và cộng đồng. Khi dư luận xã hội được hình thành, bản thân nó vốn là tổng hợp ý thức xã hội, vì thế nó có thể tác động vào ý thức của các cá nhân, chi phối ý thức và suy nghĩ, điều chỉnh hành vi và hoạt động của các cá nhân cho phù hợp với cộng đồng. - Đánh giá/nhận xét: Dư luận xã hội dựa vào chuẩn mực xã hội để đánh giá và nhận xét. Chuẩn mực xã hội có thể thay đổi theo không gian và thời gian, do đó những đánh giá của dư luận xã hội cũng thay đổi theo. - Điều hòa/điều chỉnh: Cùng với pháp luật, dư luận xã hội là một công cụ có sức mạnh và ảnh hưởng để điều chỉnh những sai lệch diễn ra trong đời sống xã hội. Tuy không không đánh giá, phán xét qua luật pháp, nhưng dư luận xã hội có những phương thức đặc trưng riêng để điều hòa, điều chỉnh xã hội bằng cách chỉ ra những việc nên và không nên làm, phát huy, sửa chữa quá khứ để hoàn thiện hiện tại. - Kiểm soát/giám sát và cố vấn: Thông qua sự phát xét, đánh giá về vấn đề mà công chúng quan tâm, dư luận xã hội có thể kiểm soát, giám sát hoạt động quản lý của các cơ quan nhà nước và cán bộ lãnh đạo nhằm xem xét, đảm bảo lợi ích cho cộng đồng, xã hội và đất nước. Về chức năng cố vấn/tư vấn, dư luận xã hội có thể tư vấn cho Chính phủ và các cơ quan nhà nước bằng cách thống nhất ý kiến và kiến nghị qua các bản dự thảo luật, trưng cầu dân ý, đơn từ.. Nhờ chức năng tư vấn, dư luận xã hội có thể phần nào giúp đỡ cho các cơ quan có thẩm quyền giải quyết những vấn đề quan trọng của xã hội. - Phản ánh tình hình chính trị, xã hội: Dư luận xã hội là tấm gương phản chiếu sự hiệu quả của đường lối, chính sách của nhà nước, phản ánh tâm tư, tình cảm, nguyện vọng của nhân dân. Đồng thời, dư luận xã hội cũng là thước đo đánh giá năng lực, phẩm chất, tư cách của người lãnh đạo. Dư luận xã hội ngoài việc phản ánh tâm tư, tình cảm, nguyện vọng của nhân dân, nó còn biểu thị thái độ, quan điểm của đại đa số người trong một cộng đồng. Đồng thời, dư luận xã hội còn cho biết được tình trạng hiện tại của xã hội. Dựa vào dư luận xã hội, con người có thể dự báo được những diễn biến tương lai của đời sống xã hội III) Mối quan hệ giữa báo chí và dư luận xã hội: Bạn cần ủng hộ tác giả 10,000 xu để đọc nội dung
