Bạch Đằng Giang Phú - Trương Hán Siêu

Phiên âm:

Khách hữu:

Quải hạn mạn chi phong phàm, thập hạo đãng chi hải nguyệt.

Triêu dát huyền hề Nguyên Tương, mộ u thám hề Vũ Huyệt.

Cửu Giang, Ngũ Hồ, Tam Ngô, Bách Việt,

Nhân tích sở chi, mị bất kinh duyệt.

Hung thôn Vân Mộng giả sổ bách, nhi tứ phương tráng chí do khuyết như dã,

Nãi cử tiếp hề trung lưu, túng Tử Trường chi viễn du.

Thiệp Đại Than khẩu, tố Đông Triều đầu.

Để Bạch Đằng Giang, thị phiếm thị phù.

Tiếp kình ba ư vô tế, trám diêu vĩ chi tương mâu.

Thủy thiên nhất sắc, phong cảnh tam thu.

Chữ địch ngạn lô, sắt sắt sâu sâu.

Chiết kích trầm giang, khô cốt doanh khâu.

Thảm nhiên bất bạc, trữ lập ngưng mâu.

Niệm hào kiệt chi dĩ vãng, thán tung tích chi không lưu.

Giang biên phụ lão, vị ngã hà cầu?

Hoặc phù lê trượng, hoặc trạo cô châu.

Ấp dư nhi ngôn viết: Thử Trung Hưng nhị thánh cầm Ô Mã Nhi chi chiến địa, dữ tích thời Ngô Thị phá Lưu Hoằng Thao chi cố châu dã.

Đương Kỳ: Trục lô thiên lý, tinh kỳ ỉ nỉ.

Tì hưu lục quân, binh nhân phong khỉ.

Thư hùng vị quyết, nam bắc đối lũy.

Nhật nguyệt hôn hề vô quang, thiên địa lẫm hề tương hủy.

Bỉ Tất Liệt chi thế cường, Lưu Cung chi kế quỷ.

Tự vị đầu tiên, khả tảo nam kỷ.

Ký nhi: Hoàng thiên trợ thuận, hung đồ phi mị.

Mạnh Đức Xích Bích chi sư, đàm tiếu phi khôi.

Bồ Kiên Hợp Phì chi trận, thu du tống tử.

Chi kim giang lưu, chung bất tuyết sỉ.

Tái tạo chi công, thiên cổ xưng mĩ,

Tuy nhiên, tự hữu vũ trụ, cố hữu giang sơn,

Tín thiên tạm chi thiết hiểm, lại nhân kiệt dĩ điện an.

Mạnh Tân chi hội, ưng dương nhược Lữ,

Duy Thủy chi chiến, quốc sĩ như Hàn.

Duy thử giang chi đại tiệp, do đại vương chi tặc nhàn.

Anh hùng khả tưởng, khẩu bi bất san.

Hoài cổ nhân hề vẫn thế, lâm giang lưu hề hậu nhan.

Hành thả ca viết:

"Đại giang hề cổn cổn, hồng đào cự lãng hề triều tông vô tận.

Nhân nhân hề văn danh, phỉ nhân hề câu dẫn".

Khách tòng nhi canh ca viết:

"Nhị thánh hề tịnh minh, tựu thử giang hề tẩy giáp binh.

Hồ trần bất cảm động hề, thiên cổ thăng bình.

Tín tri: Bất tại quan hà chi hiểm hề, duy tại ý đức chi mạc kinh"

(Hoàng Việt văn tuyển-Bùi Huy Bích)

Dịch nghĩa:

PHÚ SÔNG BẠCH ĐẰNG

Khách có kẻ:

Giương buồm giong gió chơi vơi,

Lướt bể chơi trăng mải miết.

Sớm gõ thuyền chừ Nguyên Tương,

Chiều lần thăm chừ Vũ Huyệt.

Cửu Giang, Ngũ Hồ, Tam Ngô, Bách Việt,

Nơi có người đi, đâu mà chẳng biết.

Đầm Vân Mộng chứa vài trăm trong dạ cũng nhiều,

Mà tráng chí bốn phương vẫn còn tha thiết.

Bèn giữa dòng chừ buông chèo,

Học Tử Trường chừ thú tiêu dao,

Qua cửa Đại Than, ngược bến Đông Triều,

Đến sông Bạch Đằng, thuyền bơi một chiều.

Bát ngát sóng kình muôn dặm,

Thướt tha đuôi trĩ một màu.

Nước trời: Một sắc, phong cảnh: Ba thu,

Bờ lau san sát, bến lách đìu hiu.

Sông chìm giáo gãy, gò đầy xương khô,

Buồn vì cảnh thảm, đứng lặng giờ lâu.

Thương nỗi anh hùng dâu vắng tá,

Tiếc thay dấu vết luống còn lưu!

Bên sông bô lão, hỏi ý ta sở cầu?

Có lẻ gậy lê chống trước, có người thuyền nhẹ bơi sau,

Vái ta mà thưa rằng:

Đây là chiến địa buổi Trùng Hưng Nhị Thánh bắt Ô Mã,

Cũng là bãi đất xưa, thuở trước Ngô chúa phá Hoằng Thao.

Đương khi ấy:

Thuyền bè muôn đội, tinh kỳ phấp phới.

Hùng hổ sáu quân, giáo gươm sáng chói.

Trận đánh được thua chửa phân,

Chiến lũy bắc nam chống đối.

Ánh nhật nguyệt chừ phải mờ,

Bầu trời đất chừ sắp đổi.

Kìa: Tất Liệt thế cường, Lưu Cung chước dối,

Những tưởng gieo roi một lần,

Quét sạch Nam bang bốn cõi!

Thế nhưng: Trời cũng chiều người,

Hung đồ hết lối!

Khác nào như khi xưa:

Trận Xĩch Bích quân Tào Tháo tan tác tro bay,

Trận Hợp Phì Bồ Kiên hoàn toàn chết trụi.

Đến nay nước sông tuy chảy hoài,

Mà nhục quân thù không rửa nổi!

Tái tạo công lao, nghìn xưa ca ngợi.

Tuy nhiên: Từ có vũ trụ, đã có giang san.

Quả là: Trời đất cho nơi hiểm trở,

Cũng nhờ: Nhân tài giữ cuộc điện an.

Hội nào bằng hội Mạnh Tân: Như vương sư họ Lã,

Trận nào bằng trận Lưu Thủy: Như quốc sĩ họ Hàn.

Kìa trận Bạch Đằng mà đại thắng,

Bởi Đại Vương coi thế giặc nhàn.

Tiếng thơm còn mãi, bia miệng không mòn.

Đến bên sông chừ hổ mặt,

Nhớ người xưa chừ lệ chan.

Rồi vừa đi vừa ca rằng:

Sông Đằng một giải dài ghê,

Luồng to sóng lớn dồn về bể Đông.

Những người bất nghĩa tiêu vong,

Nghìn thu chỉ có anh hùng lưu danh.

Khách cũng nối tiếp mà ca rằng:

Anh minh hai vị Thánh quân,

Sông đây rửa sạch mấy lần giáp binh.

Giặc tan muôn thủa thanh bình,

Bởi đâu đất hiểm, cốt mình đức cao.

Bản dịch của Đông Châu Nguyễn Hữu Tiến, Bùi Văn Nguyên nhuận sắc thêm.