Ăn chay, vegan hay plant - Based? – Sự khác biệt và làm sao để bắt đầu hành trình ăn uống có ý thức

Ăn chay, vegan hay plant-based? – Sự khác biệt và làm sao để bắt đầu hành trình ăn uống có ý thức​

Khi Ăn Uống Trở Thành Một Tuyên Ngôn

Ngày xưa ông bà mình ăn uống đơn giản lắm, kiểu "có gì ăn nấy", "ăn để sống, không phải sống để ăn". Nhưng giờ đây, chuyện ăn uống đã trở thành một phần của lối sống, một cách thể hiện cá tính và niềm tin vào cuộc sống xanh – sạch – đẹp. Đặc biệt, ăn chay, vegan hay plant-based đang ngày càng phổ biến, không chỉ là một trào lưu nhất thời mà là một phong trào với sức ảnh hưởng sâu rộng. Nhưng bạn có biết, ba khái niệm này thực ra không giống nhau đâu nha! Để mình khai sáng cho.



Ăn chay (Vegetarian) – Không chỉ là rau, đậu và nước tương

Ăn chay là kiểu ăn loại bỏ thịt động vật nhưng vẫn có thể ăn các sản phẩm từ động vật như sữa, trứng và mật ong. Thực ra, ăn chay cũng có nhiều kiểu khác nhau, tuỳ theo mức độ "thả ga" hay "nghiêm khắc" của từng người. Cụ thể:

• Lacto-ovo vegetarian: Ăn chay kiểu đại trà nhất, không ăn thịt, cá nhưng vẫn ăn trứng và sữa.
  
• Lacto-vegetarian: Từ bỏ trứng nhưng vẫn "say yes" với sữa và các sản phẩm từ sữa.
  
• Ovo-vegetarian: Ngược lại với lacto, không sữa nhưng có trứng.
  
• Pescatarian: Gần như ăn chay nhưng vẫn ăn cá, kiểu "nghiện omega-3, bỏ không nổi".

Tại sao nhiều người lại chọn ăn chay? Đơn giản vì lý do sức khỏe, môi trường hoặc tín ngưỡng. Ăn chay giúp giảm nguy cơ bệnh tim, huyết áp cao và thậm chí có thể sống lâu hơn (theo nghiên cứu của mấy ông Tây, chứ Việt Nam mình còn phải xem lại).

Vegan – Khi sự nghiêm túc đạt đến đỉnh cao

Vegan là phiên bản nâng cấp và khắc nghiệt nhất của ăn chay. Những người theo vegan từ chối mọi thứ liên quan đến động vật, không chỉ là thịt, trứng, sữa mà cả mật ong, gelatin, và các sản phẩm từ động vật như lông thú, da hay lụa. Đúng kiểu "nói không với động vật" từ miếng ăn cho tới từng cái áo khoác.



Tại sao người ta lại chọn lối sống này? Vì động vật xứng đáng được yêu thương, bảo vệ, và sống cuộc đời của chúng, chứ không phải nằm trên đĩa ăn của chúng ta. Họ cũng tin rằng veganism là cách tốt nhất để giảm tác động của mình lên môi trường, bởi ngành chăn nuôi là một trong những nguồn phát thải khí nhà kính lớn nhất.

Plant-based – Khi sức khỏe là trên hết

Khác với vegan, plant-based không nhất thiết phải từ bỏ hoàn toàn các sản phẩm từ động vật mà chỉ ưu tiên thực phẩm từ thực vật. Đây là kiểu ăn uống tập trung vào sức khỏe nhiều hơn là lý do đạo đức hay môi trường. Plant-based cũng không nhất thiết phải nghiêm khắc như vegan, có thể đôi khi vẫn "lén" ăn một miếng phô mai hay ly sữa chua nếu thấy thích.



Nên chọn kiểu nào?

Chọn ăn chay, vegan hay plant-based tuỳ vào mục tiêu của bạn. Nếu bạn chỉ muốn ăn lành mạnh, giảm cân, cải thiện sức khoẻ thì plant-based là lựa chọn tốt. Còn nếu bạn muốn bảo vệ động vật, sống có ý thức với môi trường thì vegan là con đường đáng cân nhắc. Ăn chay truyền thống thì lại dễ tiếp cận hơn cho những ai mới bắt đầu.

Làm sao để bắt đầu?

1. Đừng ép mình quá: Chuyển đổi từ từ, bắt đầu với một bữa ăn chay mỗi tuần, sau đó tăng dần.
   
2. Nghiên cứu công thức nấu ăn: Có vô số món ăn chay ngon lành mà bạn chưa khám phá đâu.
   
3. Tìm sự hỗ trợ: Tham gia cộng đồng, theo dõi các blog, trang mạng xã hội của những người có cùng lối sống.
   
4. Đừng quên dinh dưỡng: Cân bằng đạm, sắt, canxi và vitamin B12 để không bị thiếu chất.
   
   

Kết luận: Cái gì cũng từ từ

Hành trình ăn uống có ý thức không phải là đích đến mà là cả một quá trình. Chỉ cần bạn bắt đầu từ những thay đổi nhỏ, dần dần sẽ thành thói quen và tạo nên sự khác biệt lớn. Thế giới sẽ cảm ơn bạn vì điều đó.

Vậy, bạn đã sẵn sàng bắt đầu hành trình của mình chưa? Hãy chia sẻ câu chuyện của bạn với mình nhé!