[Bài Thơ] Ẩm Trung Bát Tiên Ca (Bài Ca Tám Vị Tiên Trong Uống Rượu) - Đỗ Phủ

Ẩm trung bát tiên ca

Tác giả: Đỗ Phủ

Tên dịch nghĩa: Bài ca tám vị tiên trong uống rượu

Ngôn ngữ: Chữ Hán

Thể thơ: Thất ngôn tứ tuyệt

Thời kỳ: Thịnh Đường

飲中八仙歌 对

知章騎馬似乘船,

眼花落井水底眠.

汝陽三斗始朝天,

道逢麹車口流涎.

恨不移封向酒泉,

左相日興費萬錢.

飲如長鯨吸百川,

銜杯樂聖稱世賢.

宗之潇灑美少年,

舉觴白眼望青天.

皎如玉樹臨風前,

蘇晉長齋繡佛前.

醉中往往愛逃禪,

李白一斗詩百篇.

長安市上酒家眠,

天子呼來不上船.

自稱臣是酒中仙,

張旭三杯草聖傳.

脫帽露頂王公前,

揮毫落紙如雲煙

焦遂五斗方卓然,

高談雄辨驚四筵.

Phiên âm:

Ẩm trung bát tiên ca

Tri Chương kỵ mã tự thừa thuyền,

Khán hoa lạc tỉnh thuỷ để miên.

Nhữ Dương tam đấu thuỷ triều thiên.

Đạo phùng khúc xa khẩu lưu diên.

Hận bất di phong hướng Tửu Tuyền.

Tả tướng nhật hứng phí vạn tiền,

Ẩm như trường kình hấp bách xuyên.

Hàm bôi lạc thánh xưng tị hiền.

Tông Chi tiêu sái mỹ thiếu niên,

Cử trường bạch nhãn vọng thanh thiên,

Hiệu như ngọc thụ lâm phong tiền.

Tô Phổ trường trai tú Phật tiền,

Tuý trung vãng vãng ái đào thiền.

Lý Bạch nhất đấu thi bách thiên,

Trường An thị thượng tửu gia miên.

Thiên tử hô lai bất thướng thuyền.

Tự xưng thần thị tửu trung tiên.

Trương Húc tam bôi thảo thánh truyền,

Thoát mạo lộ đỉnh vương công tiền.

Huy hào lạc chỉ như vân yên.

Tiêu Toại ngũ đẩu phương trác nhiên,

Cao đàm hùng biện kinh tứ diên.

Dịch nghĩa:

Tri Chương cưỡi ngựa mà giống như lên thuyền,

Mải coi hoa nên sa chân xuống giếng nước, ông ngủ luôn dưới đáy giếng.

Nhữ Dương phải uống ba chén trước khi vào cung chầu vua.

Trên đường trông thấy xe chở men rượu mà nước miếng chảy rào rào,

Giận rằng mình không được bổ nhiệm nơi Suối Rượu.

Tả tướng trong ngày hứng lên tiêu tiền rượu đến vạn đồng.

Uống như con cá kình lớn hút luôn tới cả trăm con sông.

Nâng chén tự xưng là thánh yêu đời, người hiền đi ở ẩn.

Thôi Tông Chi thời nhỏ rất thanh tao, đẹp trai,

Nâng ly lên là trên đời không thấy ai là tri kỷ, chỉ thấy trời cao xanh,

Trắng đẹp như cây ngọc trước làn gió.

Tô Phổ, người trai giới thờ Phật,

Khi say thì quên luôn cả việc ngồi tham thiền.

Lý Bạch chỉ cần một ly thôi là hàng trăm bài thơ ra,

Nơi phố chợ Trường An, tại quán rượu say ngủ khì.

Nhà vua cho thuyền tới đón mà không chịu lên,

Còn nói rằng mình là vị tiên say rượu.

Trương Húc uống ba chén rượu là người đời tôn là vị thánh viết chữ,

Tụt khăn, để đầu trần trước mặt các quan lớn,

Vung bút trên giấy như mây khói vờn.

Tiêu Toại vừa mới làm độ năm ly,

Là nói thao thao khiến bốn bên trên bàn tiệc phải kinh nể.

Dịch thơ (Bản dịch của Đỗ Chiêu Đức) :

Ẩm trung bát tiên ca

Tri Chương cưởi ngựa tựa đi thuyền,

Lắc lư té giếng nằm yên ngủ vùi.

Nhữ Dương ba đấu chầu vua,

Thấy rượu rỏ dãi ước bừa phải duyên,

Được phong ở đất Tửu Tuyền.

Tả Tướng mua rượu vạn tiền như không.

Uống tợ cá hút nước sông.

Tị hiền lạc thánh riêng ông nhất đời.

Tông Chi tuổi trẻ rạng ngời,

Nhìn trời nâng chén cùng mời khi say.

Cây ngọc trước gió nào ai..

Tô Tấn kính Phật trường trai nhãn tiền,

Rượu vào quên chẳng ngồi thiền.

Lý Bạch đấu rượu thơ tiên trăm bài.

Trường an quán rượu ngủ dài,

Vua kêu cũng chẳng sợ oai lên thuyền.

Tự xưng thần vốn rượu tiên.

Trương Húc "Thảo Thánh" uống liền ba ly,

Vương công cũng mặc xá chi,

Cởi mão hươu bút khác gì mây bay.

Tiêu Toại năm đấu vươn vai,

Cao đàm hùng biện ai ai cũng gờm.

Chú thích:

Tại Trường An, Lý Bạch kết bạn với Hạ Tri Chương, Thôi Tông Chi, Vương Tiến, Tô Tấn, Trương Húc, Tiêu Toại, Lý Thích Chi, gọi là Tửu trung bát tiên (tám vị tiên trong rượu).

Cảm nhận:

Ẩm trung bát tiên ca là bài thơ của Thi Thánh Đỗ Phủ viết theo thể cổ phong nhạc phủ vào khoảng tháng tư năm Thiên Bảo thứ 5 đời vua Đường Huyền Tông (746) là thời gian Đỗ Phủ mới đến đất Trường An. Ông đã dùng lời thơ gãy gọn chấm phá nêu bật được những nét tiêu biểu nhất của từng nhân vật trong Ẩm Trung Bát Tiên với mỗi người một phong cách, một dáng vẻ. Tám Ông Tiên Trong Rượu này đã để lại biết bao giai thoại văn thơ tuyệt tác. Thi Thánh Đỗ Phủ chỉ bằng những nét chấm phá tiêu biểu độc đáo đã rất khéo léo vẽ lại hình tượng khác người của "Ẩm Trung Bát Tiên" chỉ vỏn vẹn bằng 22 câu thơ súc tích.