Đọc hiểu: Lòng mẹ - Nguyễn Bính Đọc bài thơ sau: LÒNG MẸ (Nguyễn Bính) Gái lớn ai không phải lấy chồng Can gì mà khóc, nín đi không! Nín đi, mặc áo ra chào họ Rõ quý con tôi, các chị trông! Ương ương dở dở quá đi thôi! Cô có còn thương đến chúng tôi Thì đứng lên nào! Lau nước mắt Mình cô làm bận mấy mươi người Này áo đồng lầm, quần lĩnh tía Này gương, này lược, này hoa tai Muốn gì tôi sắm cho cô đủ Nào đã thua ai, đã kém ai? Ruộng tôi cày cấy, dâu tôi hái Nuôi dạy em cô tôi đảm đương Nhà cửa tôi coi, nợ tôi giả Tôi còn mạnh chán! Khiến cô thương! Ðưa con ra đến cửa buồng thôi, Mẹ phải xa con, khổ mấy mươi! Con ạ! đêm nay mình mẹ khóc Ðêm đêm mình mẹ lại đưa thoi. 1936 (Trích Tuyển tập Nguyễn Bính, NXB Văn học, 1986) Trả lời câu hỏi: Câu 1: Bài thơ được viết theo thể thơ gì? Câu 2: Nhân vật trữ tình trong bài thơ là ai? Câu 3: Xác định đề tài của bài thơ. Câu 4: Cảm xúc chủ đạo trong bài thơ là cảm xúc gì? Câu 5: Em hiểu điều gì về tấm lòng người mẹ qua hai câu thơ kết: Con ạ! Đêm nay mình mẹ khóc Ðêm đêm mình mẹ lại đưa thoi. Câu 6: Chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp đối lập trong bài thơ. Câu 7: Nhận xét về vẻ đẹp ngôn ngữ thơ Nguyễn Bính qua bài thơ. Câu 8: Thông điệp mà bài thơ muốn gửi gắm là gì? Gợi ý đọc hiểu: Câu 1: Bài thơ Lòng mẹ được viết theo thể thơ lục bát, một thể thơ truyền thống của dân tộc Việt Nam, với các câu thơ có 6 chữ ở câu đầu và 8 chữ ở câu sau, tạo nên nhịp điệu du dương, dễ nhớ và dễ cảm thụ. Câu 2: Nhân vật trữ tình trong bài thơ là người mẹ, người thể hiện tình yêu thương và sự hy sinh vô bờ bến dành cho con cái. Từ những câu thơ, có thể thấy người mẹ đang cảm nhận sự khó khăn khi phải chia tay con gái để lấy chồng. Câu 3: Đề tài của bài thơ là tình mẹ. Bài thơ thể hiện lòng yêu thương, sự hy sinh của người mẹ đối với con gái, đặc biệt trong khoảnh khắc con gái phải rời gia đình để lập gia đình riêng. Câu 4: Cảm xúc chủ đạo trong bài thơ là nỗi buồn và nỗi nhớ của người mẹ. Mặc dù người mẹ có vẻ mạnh mẽ khi khuyên con đừng khóc, nhưng trong lòng bà là nỗi đau và sự lo lắng khi phải xa con. Câu 5: Con ạ! Đêm nay mình mẹ khóc Đêm đêm mình mẹ lại đưa thoi. Qua hai câu thơ kết, em hiểu rằng tấm lòng của người mẹ là vô cùng sâu sắc và bao la. Dù ngoài mặt, người mẹ có vẻ mạnh mẽ, kiên cường và sẵn sàng lo liệu mọi thứ cho con, nhưng trong trái tim bà, sự chia tay con gái, khoảnh khắc con gái trưởng thành và lập gia đình là nỗi buồn lớn lao. Hình ảnh "mẹ khóc" và "mẹ lại đưa thoi" thể hiện nỗi nhớ nhung, sự đau đớn khi phải xa con, và đó là một nỗi buồn không thể nào quên trong cuộc đời người mẹ. Câu 6: - Biện pháp đối lập được thể hiện trong sự tương phản giữa vẻ ngoài mạnh mẽ, cứng rắn của người mẹ và nội tâm đầy đau xót, sự lo lắng, khóc lóc khi phải xa con. - Tác dụng: Sự đối lập này làm nổi bật tình yêu thương sâu sắc mà người mẹ dành cho con, thể hiện qua câu "Đêm nay mình mẹ khóc" và "Đêm đêm mình mẹ lại đưa thoi". Điều này cho thấy rằng, dù mẹ có tỏ ra mạnh mẽ thế nào, trái tim người mẹ vẫn không khỏi đau đớn khi phải xa con. Câu 7: Ngôn ngữ trong bài thơ Lòng mẹ rất gần gũi, giản dị và chân thật, phản ánh đúng cảm xúc và tâm trạng của người mẹ. Những từ ngữ quen thuộc như "nước mắt", "khóc", "đưa thoi", "nương", "ruộng cày" làm nổi bật cuộc sống nông thôn, giúp người đọc cảm nhận được tình cảm chân thành và gần gũi của người mẹ, đồng thời làm tăng tính thuyết phục và cảm động của bài thơ. Câu 8: Thông điệp của bài thơ là tình mẹ vô bờ bến, luôn sẵn sàng hy sinh cho con cái mà không đòi hỏi gì. Dù ngoài mặt người mẹ có vẻ mạnh mẽ, luôn lo liệu công việc gia đình và sẵn sàng giúp con gái, nhưng trong lòng bà, nỗi đau khi phải xa con không thể nào quên. Bài thơ nhắc nhở về sự hy sinh thầm lặng và tình yêu thương vô điều kiện của người mẹ đối với con cái.
