I. Giới thiệu chung văn bản Lão Hạc (Nam Cao) - Ngữ văn 8 1. Tác giả - Nam Cao (1915- 1951), tên khai sinh là Trần Hữu Tri, quê ở Lí Nhân – Hà Nam - Sáng tác của ông tập trung vào hai đề tài: Người tri thức tiểu tư sản và người nông dân. - Phong cách sáng tác: Ông là một nhà văn hiện thực xuất sắc viết về người nông dân nghèo đói bị vùi dập và những người trí thức nghèo sống mòn mỏi, bế tắc trong xã hội cũ. 2. Tác phẩm a, Hoàn cảnh sáng tác: - "Lão Hạc" được đăng báo lần đầu năm 1943. Là truyện ngắn xuất sắc về người nông dân trong xã hội phong kiến của Nam Cao. b, Bố cục: 3 phần - Phần 1: Từ đầu.. đến.. xong: Lão Hạc kể chuyện bán chó và nhờ ông giáo hai việc. - Phần 2: Tiếp theo.. đến.. đáng buồn: Cuộc sống của lão sau khi bán chó. - Phần 3: Còn lại: Cái chết của lão Hạc. c, Thể loại: Truyện ngắn. d, Phương thức biểu đạt: Tự sự kết hợp miêu tả, biểu cảm. (Phương thức biểu đạt chính: Tự sự) e. Tóm tắt: Truyện kể về lão Hạc, một người nông dân nghèo, sống cô độc chỉ có con chó vàng làm bạn. Lão có một người con trai nhưng vì nghèo không có tiền lấy vợ nên đã bỏ đi làm đồn điền cao su. Một mình lão phải tự lo liệu mưu sinh. Sau trận ốm thập tử nhất sinh, nhà lão không còn gì nữa, lão đành phải bán cậu Vàng - con chó mà lão hết mực thương yêu như con trai mình. Lão mang hết số tiền bán chó và dành dụm được từ việc bán mảnh vườn gửi nhờ ông giáo. Mấy hôm sau lão kiếm được gì ăn nấy. Một hôm lão xin Binh Tư ít bả chó và nói dối là đánh bả con chó hay sang vườn để giết thịt ăn nhưng thực ra là để tự tử. Cái chết của lão Hạc dữ dội, vật vã, chẳng ai hiểu vì sao lão chết ngoại trừ ông giáo và Binh Tư. II. Đọc hiểu văn bản Lão Hạc 1. Nhân vật lão Hạc. a. Hoàn cảnh Lão Hạc: Lão có hoàn cảnh cô đơn, đáng thương, bi đát: - Lão là nông già yếu, nghèo khó - Vợ chết sớm - Con trai bỏ đi đồn điền cao su, để lão ở nhà với "cậu Vàng - Vì nghèo, lão dự định bán đi cậu Vàng – kỉ vật của anh con trai, người bạn thân thiết của bản thân mình - và chọn con đường kết thúc cho mình. b. Diễn biến tâm trạng lão Hạc quanh việc bán cậu Vàng * Câu hỏi Sách giáo khoa: Câu 1 (trang 48): Diễn biến tâm trạng nhân vật lão Hạc xoay quanh chuyện bán chó - Trước khi bán chó: Lão suy nghĩ đắn đo rất nhiều lần, nhắc đi nhắc lại đến mức ông giáo nghe thấy nhàm và nghĩ rằng lão không bao giờ làm được. - Con chó là kỉ vật của con trai lão, là người bạn gắn bó lão coi như người thân nên lão Hạc không nỡ bán, nhưng đến khi rơi vào hoàn cảnh khốn cùng lão cũng đành phải bán nó đi. - Sau khi bán con chó Vàng, lão Hạc thấy day dứt, ăn năn vì trót lừa một con chó, bật khóc huhu khi nhớ lại cảnh lừa bán nó. ⇒ Qua đó, ta thấy lão Hạc là người hiền lành, nhân hậu, sống tình nghĩa thủy chung: Lão day dứt phân vân mãi mới quyết định bán con chó, xót xa ân hận không nỡ lừa một con chó. *Kiến thức trọng tâm: - Trước khi bán chó, cậu Vàng là con chó của lão Hạc rất yêu quý: + Cho ăn trong một bát lớn như của nhà giàu ; ăn gì cũng gắp cho nó cùng ăn + Rỗi rãi lão đem nó ra ao tắm, bắt rận cho nó + Mỗi khi uống rượu lão nhắm vài miếng thì lại gắp cho nó một miếng như người ta gắp thức ăn cho cháu + Lão thường xuyên tâm sự với nó về bố nó, rồi thủ thỉ, âu yếm Bởi thế, quyết định bán đi con chó Vàng là một việc làm rất khó khăn, một việc hệ trọng, lão cứ đắn đo, do dự, suy tính mãi. - Khi bán chó: Lão vô cùng đau khổ đang hối hận, xót xa, thương tiếc dâng trào: + Lão cười như mếu, đôi mắt ầng ậng nước + Mặt lão đột nhiên co rúm lại, vết nhăn xô lại với nhau ép cho nước mắt chảy ra, + Đầu ngoẹo về một bên, miệng móm mém mếu như con nít + Lão hu hu khóc. +Tác giả sử dụng từ tượng hình, từ tượng thanh dày đặc, liên tiếp để làm nổi bật bộ dạng đáng thương của lão. - Chứng tỏ lão Hạc là một người nông dân sống có tình có nghĩa, thủy chung, rất mực trung thực. Đó cũng là tấm lòng thương yêu con của một người cha nghèo khổ. c. Cái chết của lão Hạc *Câu hỏi sách giáo khoa Câu 2 (trang 48): - Nguyên nhân cái chết của lão Hạc: + Tình cảnh đói khổ, cùng quẫn, không có việc làm, không còn cái ăn.. lão đành bán con chó rồi chọn cái chết để bảo toàn số tiền. + Lão thương con, muốn dành tiền cho con nên quyết không tiêu vào tiền của con. + Lão không muốn làm phiền đến bà con láng giếng, khi hết thứ ăn lão xin bả chó tự tử chết, không để ai phải giúp đỡ và lão cũng để lại tiền làm ma cho mình để không phải nhờ cậy ai. - Qua sự sắp xếp của lão Hạc trước khi chết, em thấy lão là người: + Tự trọng và lo xa: Không muốn phiền lụy đến ai, lo liệu mọi thứ kể cả chuyện làm ma cho mình sau khi chết. + Là người thương con: Mọi sự lão đều dành cho con, nhịn ăn và chọn cái chết cũng để không tiêu vào tiền của con. *Kiến thức cơ bản - Nguyên nhân cái chết của lão: Do lão ý thức sâu sắc, rõ ràng hoàn cảnh cùng đường, không có lối thoát của mình. - Chuẩn bị trước cái chết của mình, lão nhờ ông giáo hai việc: + Trông nom hộ mảnh vườn, khi nào con trai lão về thì giao lại cho nó + Mang hết tiền giành dụm nhờ ông giáo và bà con chòm xóm làm ma cho nếu lão chết đi. - Mục đích: Bảo toàn tài sản cho con và không muốn phiền hà đến bà con hàng xóm. - Cái chết dữ dội của lão: Lão vật vã trên giường, đầu tóc rũ rượi, quần áo xộc xệch, mắt long sòng sọc, lão tru tréo, bọt mép sùi ra.. người lão chốc chốc lại giật mạnh.. vật vã đến hai giờ đồng hồ mới chết +Nghệ thuật: Tác giả sử dụng dày đặc và liên tiếp các từ tượng hình, tượng thanh ⇒ Làm nổi bật cái chết dữ dội, thê thảm đầy bất ngờ của lão Hạc +Qua đó chứng tỏ Là người có ý thức cao về lẽ sống, trọng danh dự làm người hơn cả sự sống; một người cha hết lòng thương con, một người nông dân trung thực, thật thà, giàu lòng tự trọng. 2. Nhân vật ông giáo a. Câu hỏi sách giáo khoa Câu 3 (trang 48): Thái độ và tình cảm của nhân vật" tôi "với lão Hạc: - Lúc đầu dửng dưng khi nghe lão Hạc nói sẽ bán chó bởi vì lão Hạc đã nói đi nói lại rất nhiều lần. - Khi lão Hạc bán chó và gửi tiền thì hiểu và cảm thông với lão, muốn tìm cách giúp đỡ, an ủi lão. - Khi nghe Binh Tư lão Hạc xin bả để bắt chó thì thoáng chút buồn và nghi ngờ. - Khi chứng kiến cái chết của lão Hạc và hiểu rõ được sự tình thì thấy kính trọng trước lối sống và phẩm chất của lão Hạc. ⇒ Tóm lại, ông giáo là người hiểu sâu sắc, đồng cảm và kính trọng lão Hạc. Câu 4 (trang 48): Ý nghĩ của nhân vật" tôi " - Khi nghe Binh Tư nói lão Hạc xin bả để bắt chó," tôi "cảm thấy buồn vì một con người nhân hậu, tốt bụng, đáng kính như lão Hạc mà đến bước đường cùng cũng phải làm những điều xấu như Binh Tư. - Đến khi chứng kiến cái chết của lão Hạc," tôi "lại buồn theo một cách khác. Đó là một người tự trọng, một người cha thương con, một người chăm chỉ chịu thương chịu khó nhưng không thể sống được, lại phải chịu một cái chết đau đớn như vậy. b. Kiến thức cơ bản - Ông giáo là người trí thức chân chính, hiểu đời hiểu người, có tấm lòng vị tha cao cả, trọng nhân cách, có lòng tin vào những điều tốt đẹp ở con người: +Ông có cùng nỗi khổ của sự nghèo túng; có cùng nỗi đau phải bán đi những thứ mà mình yêu quí nhất. +Ông thông cảm, thương xót cho hoàn cảnh của lão Hạc, tìm mọi cách an ủi, giúp đỡ lão: Muốn ôm choàng lấy lão òa lên khóc, ái ngại, an ủi, bùi ngùi.. Giấu giếm vợ giúp lão Hạc.. Có những ý nghĩ thấm đẫm triết lý nhân sinh, thâm trầm, sâu sắc. III. Tổng kết 1. Giá trị nội dung: - Qua đoạn trích tác giả đã thể hiện sự chân thực và cảm động về số phận đau thương của người nông dân trong xã hội phong kiến cũ và ca ngợi những phẩm chất cao quí của họ. Đồng thời cũng cho thấy sự yêu thương trân trọng của Nam Cao đối với những người nông dân như thế. 2. Giá trị nghệ thuật: - Kết hợp yếu tố tự sự, miêu tả, biểu cảm. - Kể chuyện tự nhiên, linh hoạt, khách quan. - Xây dựng nhân vật tiêu biểu, điển hình - Kết hợp triết lí và trữ tình. IV. Đề ôn tập kiểm tra văn bản Lão Lạc Đề 1: Đọc đoạn văn sau và trả lời câu hỏi: " Lão cố làm ra vẻ vui vẻ. Nhưng trông lão cười như mếu và đôi mắt lão ầng ậng nước [..] . Mặt lão đột nhiên co rúm lại. Những vết nhăn xô lại với nhau, ép cho nước mắt chảy ra. Cái đầu lão ngoẹo về một bên và cái miệng móm mém của lão mếu như con nít. Lão hu hu khóc.. ". 1. Đoạn văn trên của tác giả nào? Nêu hiểu biết của em về tác giả và tác phẩm đó. 2. Phương thức biểu đạt chính của đoạn văn trên là gì? Tác phẩm có đoạn trích thuộc thể loại nào? 3. Nêu nội dung chính của đoạn văn trên 4. Tìm các từ tượng hình và tượng thanh ở đoạn trích. Em hãy chỉ rõ tác dụng của chúng? 5. Đoạn trích trên được kể theo ngôi thứ mấy? Ngôi kể ấy có tác dụng như thế nào trong việc kể chuyện? 6. Kể tên các tác phẩm, tác giả thuộc chủ đề người nông dân Việt Nam trước Cách mạng Tháng 8 năm 1945 đã học trong chương trình Ngữ văn 8, tập 1. Trả lời: Nội dung HOT bị ẩn: Bạn cần đăng nhập & nhấn Thích để xem Đề 2: Đọc đoạn văn sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới Chao ôi! Đối với những người ở quanh ta, nếu ta không cố tìm mà hiểu họ, thì ta chỉ thấy họ gàn dở, ngu ngốc, bần tiện, xấu xa, bỉ ổi.. toàn những cớ để cho ta tàn nhẫn; không bao giờ ta thấy họ là những người đáng thương; không bao giờ ta thương.. Vợ tôi không ác, nhưng thị khổ quá rồi. Một người đau chân có lúc nào quên được cái chân đau của mình để nghĩ đến một cái gì khác đâu? Khi người ta khổ quá thì người ta chẳng còn nghĩ gì đến ai được nữa. Cái bản tính tốt của người ta bị những nỗi lo lắng, buồn đau, ích kỉ che lấp mất. Tôi biết vậy, nên tôi chỉ buồn chứ không nỡ giận.. (Nam Cao – Lão Hạc) 1) Khái quát nội dung của đoạn văn bằng một câu hoàn chỉnh. 2) Lời văn là suy nghĩ của ai? Xác định phương thức biểu đạt chính của văn bản có đoạn văn 3) Qua đoạn văn trên, em cảm nhận nhân vật" tôi "là người như thế nào? 4) Phân tích cấu tạo của câu sau và cho biết nếu phân loại theo cấu tạo, đó là kiểu câu gì? Vợ tôi không ác, nhưng thị khổ quá rồi. 5) Truyện kể theo ngôi kể ở ngôi thứ mấy? Sử dụng ngôi kể đó có tác dụng thế nào? 6) Qua truyện ngắn" Lão Hạc "và đoạn trích" Tức nước vỡ bờ ", ta thấy được phẩm chất tốt đẹp nào của người nông dân trong xã hội cũ? Trả lời: Nội dung HOT bị ẩn: Bạn cần đăng nhập & nhấn Thích để xem * * * Mời các em đọc bài tiếp theo: Thuyết minh truyện ngắn Lão Hạc: Dàn ý chi tiết nhất + Bài văn mẫu hay nhất * * * Bài tiếp theo: Soạn 2 bài: Tóm tắt văn bản tự sự + Luyện tập - Top 8 bài tóm tắt 8 văn bản tự sự kì 1 Chúc các em học tốt. Pikachu!
