Soạn bài: Cuộc tu bổ lại các giống vật - Chân trời sáng tạo - Ngữ văn 10

1. Những đặc điểm chính

Nhân vật: Là vị thần, có sức mạnh và khả năng phi thường (nặn ra vạn vật) là Ngọc Hoàng, thiên thần.

Không gian: Hạ giới

Thời gian: Thời gian cổ xưa, không rõ ràng "lúc sơ khởi"; "Có một hôm". Thời gian không xác định.

Cốt truyện:

Ngọc Hoàng phái ba vị Thiên thần xuống hạ giới tu bổ lại các giống vật có cơ thể cấu tạo chưa đầy đủ.

+ Ngọc Hoàng đã nặn ra vạn vật, tuy nhiên sơ khởi chưa đủ nguyên liệu nên có con thiếu cánh, có con thiếu chân..

+ Con chó và con vịt cùng đến xin thêm cho mỗi con một cẳng thì bị từ chối vì nguyên liệu đã hết. Nhưng hai con vật nài nỉ nên vẫn được cung cấp cho chân với lời dặn "Khi nào ngủ chớ để cẳng này xuống đất sợ nó dây phải bùm nước lâu ngày mục đi chăng. Vậy cần phải giở lên cho nó khô ráo". Cho nên vịt và chó đều vâng lời, sau này khi ngủ đều có một cẳng giơ lên trên không.

+ Các loài chim khác đến chiền chiện, đỏ nách và ốc cau. Con nào cũng thiếu cả hai chân, nài nỉ thiên thần giúp đỡ. Một trong ba thiên thần thấy chúng khẩn cầu mãi mới bẻ một nắm chân hương, gắn cho chúng mỗi con một đôi làm chân. Nhưng chân ấy yếu quá nên được dặn "bao giờ muốn dùng nó thì hãy nhớm chân xuống đất xem có vững không rồi hãy đậu.

Sau này, nếu có gãy thì sẽ lại thay thứ khác". Vì vậy, sau này các giống chim ấy còn giữa thói quen chới với ba lần trước khi đậu

Nhận xét chung:

– Nội dung bao quát: Kể về việc các vị thần sáng tạo ra muôn loài, giải thích đặc điểm của một số loài vật.

– Thông điệp: Khát vọng lí giải thế giới, chinh phục tự nhiên của người thời cổ.

- Giá trị của tác phẩm: Tác phẩm cho chúng ta hiểu sự nhận thức và lí giải thế giới còn thô sơ của con người thời cổ, qua đó cũng thể hiện khát vọng hiểu biết, chinh phục tự nhiên của họ.

2. So sánh: Cuộc tu bổ lại các giống vật và Prô-mê-tê và loài người

Giống:

– Đều giải thích về nguồn gốc và đặc điểm của các giống vật.

– Có nhân vật sáng tạo đều là thần.

– Không gian rộng lớn: Trời và hạ giới.

- Thời gian: Cổ sơ, không xác định.

Khác:

Cuộc tu bổ lại các giống vật:

- Thần thoại Hy Lạp.

- Nói về quá trình tạo lập con người và thế giới muôn loài.

- Các con vật trong truyện được nặn ra từ đất và nước.

- Các con vật trong truyện được ban cho đặc ân, "vũ khí" riêng để tự bảo vệ mình.

Prô-mê-tê và loài người:

- Thần thoại Việt Nam.

- Nói về quá trình tu bổ, hoàn thiện của con vật.

- Các con vật trong truyện được nặn ra từ nguyên liệu không cụ thể.

- Các con vật chưa được hoàn thiện, cần được tu bổ.

3. Bài học được rút ra về cách đọc thể loại thần thoại sau khi đọc truyện trên:

- Đọc với một thái độ tôn trọng.

- Đọc văn bản đi kèm với đọc chú thích để hiểu những từ ngữ khó.

- Đây là truyện thần thoại nên sẽ mang nhiều yếu tố và cách lí giải chứa nhiều sự tưởng tượng, hư cấu. Vì vậy, khi đọc không nên đưa ra sự đánh giá hay cái nhìn chủ quan mang tính hiện đại của mình đối với một thể loại văn học thời xưa.