Soạn bài: Cuộc chia tay của những con búp bê - Ngữ văn 7 - Có Đề đọc - Hiểu

Soạn văn - Ngữ Văn 7

I. Giới thiệu chung

1. Tác giả

- Khánh Hoài, bút danh khác là Bảo Châu, tên khai sinh là Đỗ Văn Xuyền, sinh năm 1937

- Quê gốc ở xã Đông Kinh, huyện Đông Hưng, tỉnh Thái Bình

- Các tác phẩm đã xuất bản: Trận chung kết (truyện dài, 1975), Những chuyện bất ngờ (truyện vừa, 1978), Cuộc chia tay của những con búp bê (truyện, 1992), Chuyện ở lớp, chuyện ở nhà (hay Băng ngũ hồ, truyện vừa, 1993-1994)..

2. Tác phẩm

* Hoàn cảnh ra đời: Truyện ngắn "Cuộc chia tay của những con búp bê" được trao giải Nhì, cuộc thi thơ – văn viết về quyền trẻ em, do Viện Khoa học Giáo dục và Tổ chức cứu trợ trẻ em Rát-đa Bác-nen Thụy Điển tổ chức năm 1992

* Tóm tắt văn bản: Vì bố mẹ chia tay nhau, hai anh em Thành và Thuỷ cũng phải mỗi người một ngả: Thuỷ về quê với mẹ còn Thành ở lại với bố. Hai anh em nhường đồ chơi cho nhau, Thuỷ đau đớn chia tay thầy cô, khi chia tay còn quyến luyến anh không muốn rời.. Ba cuộc chia tay gợi lên ở bạn đọc những xúc cảm mạnh mẽ cùng nỗi xót thương cho cảnh ngộ mà lẽ ra những người bạn nhỏ không phải gánh chịu.

*Bố cục (3 phần)

- Phần 1 (từ đầu đến "hiếu thảo như vậy") : Cảnh hai anh em chia đồ chơi

- Phần 2 (tiếp đó đến "trùm lên cảnh vật") : Thủy chia tay lớp học

- Phần 3 (còn lại) : Cảnh hai anh em chia tay

II. Đọc hiểu – phân tích chi tiết nội dung, nghệ thuật văn bản: Cuộc chia tay của những con búp vê

1. Cảnh hai anh em Thành và Thủy chia đồ chơi (từ đầu đến "hiếu thảo như vậy")

a. Các câu hỏi trọng tâm:

Câu 1 (Trang 26)

Truyện về các nhân vật: Thành, Thủy, ba mẹ, cô giáo Tâm, con Vệ Sĩ, con Em Nhỏ.

Truyện kể về cuộc chia tay của bố mẹ Thành và Thủy kéo theo sự chia tay của hai anh em Thành, Thủy và 2 con búp bê Vệ Sĩ, Em Nhỏ

Nhân vật chính là Thành và Thủy là nhân vật chính

Câu 2 (Trang 26)

- Câu chuyện được kể bằng lời của nhân vật xưng tôi- ngôi kể thứ nhất

+ Người xưng tôi là Thành, người chứng kiến mọi sự việc xảy ra, là người trực tiếp trong cuộc

+ Ngôi kể này thể hiện trực tiếp được ý nghĩ, tình cảm và tâm trạng của nhân vật, tăng tính chân thực cho câu chuyện

* Tên của chuyện là cách nói ẩn dụ về nỗi đau của sự chia ly, trong đó những đứa trẻ vô tội là người gánh hậu họa. Cuộc chia tay của bố mẹ dẫn tới sự chia ly của con cái, bạn bè.

- Thành Thủy đã không để cho hai con búp bê chia tay như nói lên nguyện vọng, mong ước của các em về một mái ấm gia đình.

Câu 3 (trang 27)

- Hai anh em Thành Thủy luôn gần gũi, yêu thương và chia sẻ với nhau:

+ Thủy vá áo cho anh

+ Thành chiều nào cũng đón em

+ Khi Thủy nức nở trong đêm trước ngày chia tay, Thành nén khóc nhưng nước mắt tuôn ra như suối

+ Thủy nhường lại con Vệ Sĩ để bảo vệ Thành không mơ ngủ thấy ma

+ Khi ra đi Thủy vẫn dặn Thành về chuyện vá áo

Câu 4 (trang 27)

- Thủy và Thành đều muốn nhường nhau đồ chơi. Theo lệnh của mẹ, Thủy để Thành chia đồ chơi nhưng tới khi Thành chia tới hai con búp bê thì Thủy tru tréo giận dữ.

- Cách tốt nhất để giải quyết mâu thuẫn chỉ có cách gia đình Thành Thủy đoàn tụ, hai anh em không phải chia tay

- Từ đó gợi lên suy nghĩ: Chỉ tại cuộc chia tay của người lớn mà kéo theo nhiều cuộc chia tay đầy nước mắt của trẻ nhỏ, những đứa con.

b. Kết luận:

Thành và Thủy rất mực gần gũi, quan tâm, yêu thương và sẵn sàng chia sẻ cùng nhau. Thể hiện:

- Khi biết tin hai anh em sắp phải xa nhau, hai anh em Thành và Thủy kinh hoàng và tuyệt vọng, khóc cả đêm, như người mất hồn, buồn thăm thẳm, ước ao đó chỉ là một giấc mơ

- Hai anh em đau khổ, ngậm ngùi trước nỗi đau chia xa, nhớ lại những kỉ niệm đã có cùng nhau: Thủy mang kim ra tận sân vận động vá áo cho anh. Thành giúp em học, chiều nào cũng đến đón em về

- Khi chia đồ chơi, tình cảm yêu thương và sự gắn bó của hai anh em càng thể hiện rõ qua việc Thành nhường hết cho em. Thủy thương anh, "không có ai gác đêm cho anh ngủ nên nhường lại cho anh con vệ sĩ"

⇒ Thành và Thủy rất mực gần gũi, quan tâm, yêu thương và sẵn sàng chia sẻ cùng nhau

2. Thủy chia tay cô giáo và lớp học

a. Các Câu hỏi trọng tâm:

Câu 5 (trang 27 sgk ngữ văn 7 tập 1)

Chi tiết khiến cô giáo bàng hoàng và chi tiết nào khiến em cảm động nhất:

+ Chi tiết cảm động nhất có thể là chi tiết cô giáo Tâm tặng cho Thủy quyển vở và cây bút máy nắp vàng, nhưng Thủy không dám nhận vì lí do không được đi học nữa, cô Tâm tái mặt và nước mắt giàn giụa

+ Thủy phải chuyển trường, Thủy không còn được đi học nữa do nhà bà ngoại quá xa trường, phải đi bán hoa quả ngoài chợ

→Thủy là đứa bé ngoan ngoãn, giàu tình cảm nhưng phải chia tay bạn bè, người thân, đồ chơi, không được đến trường, sớm phải phụ mẹ

Câu 6 (Trang 27 sgk ngữ văn 7 tập 1)

Khi Thủy rời khỏi trường, Thành "kinh ngạc thấy mọi người vẫn đi lại bình thường và nắng vẫn vàng ươm trùm lên cảnh vật"

+ Anh em Thành tâm trạng vì hai anh em ở trong không khí ảm đạm, bạn bè, thầy cô đau xót trước nỗi đau quá lớn hai anh em đang trải qua

+ Thế nên, nỗi đau ấy không hề tác động gì đến những người khác

- Thành vì quá đau xót nên Thành nghĩ ai cũng biết nỗi đau của hai anh em

- Thiên nhiên vẫn đẹp một cách dửng dưng

→Sự kinh nhạc để biểu hiện tâm trạng đau khổ tột cùng và hâng hụt của Thành.

Câu 7 (Trang 27)

Tác giả muốn nhắn gửi mọi người:

- Gia đình là điều đáng quý nhất trên đời này. Người lớn cần giữ gìn mái ấm gia đình để che chở, chăm sóc cho con trẻ có cuộc sống đầy đủ về tình cảm. Đừng bao giờ để gia đình đổ vỡ, khiến cho người lớn chia tay và kéo theo bao cuộc chia tay đau đớn của các em nhỏ.

b. Kết luận:

Thủy chia tay cô giáo và lớp học trong bàng hoàng, đau đớn, tội nghiệp. Thể hiện:

- Thủy phải chia xa nơi này mãi mãi và có thể Thủy sẽ không còn được đi học nữa. Lời kể đó làm cô giáo tái mặt, nước mắt dàn dụa. Bọn trẻ khóc mỗi lúc một to hơn. Ai cũng đều ngạc nhiên, thương xót và đồng cảm với nỗi bất hạnh của Thủy

3. Cảnh hai anh em Thành và Thủy chia tay nhau

- Tâm trạng và hành động của Thủy:

+ Thủy như người mất hồn, mặt tái xanh như tàu lá

+ Lấy con Vệ Sĩ ra đặt cạnh đầu giường anh để nó gác đêm cho anh ngủ

+ Nhắc anh, lúc nào có áo rách, tìm về chỗ em để em vá

+ Cuối cùng, Thủy đặt con Em Nhỏ ở lại và dặn anh không bao giờ được để chúng nó ngồi xa nhau

- Tâm trạng của Thành: Mếu máo, chân như chôn xuống đất, hứa với em sẽ để con Vệ Sĩ và Em Nhỏ cạnh nhau

- > Khung cảnh chia tay đau thương, buồn bã, ngậm ngùi của hai anh em Thành và Thủy

III. Tổng kết

1. Giá trị nội dung

+ Nội dung: Ca ngợi tình cảm anh em, tình cảm gia đình thắm thiết. Đồng thời, phản ánh hiện tượng xã hội: Li hôn và hậu quả của nó

+Ý nghĩa, thông điệp của truyện: Cuộc chia tay đau đớn và đầy cảm động của hai em bé trong truyện khiến người đọc thấm thía rằng: Tổ ấm gia đình là vô cùng quý giá và quan trọng. Mọi người hãy cố gắng bảo vệ và giữ gìn, không nên vì bất cứ lí do gì làm tổn hại đến những tình cảm tự nhiên, trong sáng ấy

2. Giá trị nghệ thuật

- Ngôi kể thứ nhất, giúp bộc lộ cảm xúc chân thật, dễ dàng

- Lời kể chân thành, giản dị, không có xung đột dữ dội, ồn ào.. phù hợp với tâm trạng nhân vật và có sức truyền cảm

- Miêu tả tâm lí nhân vật sâu sắc, tinh tế

- Lựa chọn chi tiết, hình ảnh độc đáo, hấp dẫn

IV. Bài tập vận dụng:

Đề bài: Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi.​

Nhìn bàn tay mảnh mai của em dịu dàng đưa mũi kim thoăn thoắt, không hiểu sao tôi thấy ân hận quá. Lâu nay, mải vui chơi bè bạn, chẳng lúc nào tôi chú ý đến em.. Từ đấy, chiều nào tôi cũng đi đón em. Chúng tôi nắm tay nhau vừa đi vừa nói chuyện.

Vậy mà giờ đây, anh em tôi sắp phải xa nhau. Có thể sẽ xa nhau mãi mãi. Lạy trời, đây chỉ là một giấc mơ. Một giấc mơ thôi.

(Ngữ văn 7- tập 1, SGK trang 21)

1. Đoạn văn trên trong tác phẩm nào? Tác giả là ai? Phương thức biểu đạt chính của đoạn trích là gì?

2. Nêu nội dung của đoạn trích

3. Chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp tu từ trong những câu văn sau: "Vậy mà giờ đây, anh em tôi sắp phải xa nhau. Có thể sẽ xa nhau mãi mãi. Lạy trời, đây chỉ là một giấc mơ. Một giấc mơ thôi ."

4. Văn bản "Cuộc chia tay của những con búp bê" của Khánh Hoài được kể theo ngôi thứ mấy? Đó là lời kể của ai?

5. Có mấy cuộc chia tay được kể lại trong văn bản? Đó là những sự việc (cuộc chia tay) nào?

6. Qua câu chuyện này, tác giả muốn nhắc gởi đến mỗi người điều gì?

7. Từ tình cảm của hai anh em Thành và Thủy trong câu chuyện em rút ra cho mình bài học gì về mối quan hệ của anh em trong gia đình

Trả lời:​

Nội dung HOT bị ẩn:

Bạn cần đăng nhập & nhấn Thích để xem