Soạn bài: Chí Phèo - Nam Cao - Ngữ văn 11 tập 1

CHÍ PHÈO - Nam Cao

A. Giới thiệu:

1. Hoàn cảnh sáng tác:

- Sáng tác năm 1941.

- Nam Cao dựa trên "người thật - việc thật" ở làng Đại Hoàng rồi hư cấu thêm để viết tác phẩm này.

- Truyện lúc đầu có tên là "cái lò gạch cũ" sau đó nhà xuất bản đổi thành "đôi lứa xứng đôi", cuối cung in trong tập "luống cày" (1945) tác giả đổi thành: Chí Phèo "

2. Đề tài:

- Truyện viết về người nông dân nghèo Việt Nam trước cách mạng tháng tám -> Khai thác theo hướng mới. Họ bị tàn phá về tâm hồn, hủy diệt cả nhân tính nhưng cuối cùng họ đã thức tỉnh.

3. Tóm tắt tác phẩm:

Tác phẩm được chia làm 2 giai đợn:

• Giai đoạn 1: Quá trình tha hóa từ Chí Phèo -> đi tù -> trở về thành Chí Phèo lưu manh.
  
• Giai đoạn 2: Quá trình thức tỉnh từ khi gặp Thị Nở -> thèm khát lương thiện nhưng không đươc dẫn đến cái chết.

B. Đọc hiểu văn bản:

1. Làng Vũ Đại:

- Thành phần cư dân: Phức tạp, chia thành nhiều tầng lớp:

• Vai vế bề trên: Bá kiến, tư đạm, Đội Tảo, Bát Tùng.
  
• Tha hóa: Chí Phèo, Năm Thọ, Bình Chức
  
• Dân làng: An phận, người lao động hiền lành.

- Quan hệ xã hội:

• Thống trị >< thống trị: Hai mặt gầm ghè nhau. -> Giữ thế giữ miếng.

• Thống trị ><bị trị: Áp bức bóc lột. -> Đối kháng gay gắt.

• Bị trị ><bị trị: Ghét lôi thôi, nặng định kiến. -> Thờ ơ, thiếu cảm thông.

- > Làng xã phong kiến khép kín, tù đọng, ngột ngạt, không ổn định. Đấy là hoàn cảnh chân thực thu nhỏ của xã hội Việt Nam trước Cách mạng tháng 8.

2. Nhân vật Bá Kiến:

- Lai lịch Bá Kiến:

• Nhà Bá Kiến bốn đời làm tổng lí.
  
• Con trai hắn làm lí trưởng.
  
• Bản thân hắn là lí trưởng rồi chánh tổng.
  
• Tiên chỉ làng Vũ Đại. Chánh hội đồng kì hào.
  
• Bắc Kì nhân dân đại biểu.
  
• Có phe cánh của mạnh, luôn đối địch với bọn cường hào trong làng.

- Bản chất Bá Kiến:

• Nham hiểm, thủ đoạn.
  
• Ném đá giấu tay.
  
• Dâm ô, đồi bại
  
• Đểu cáng, tàn bạo.

- > Bá Kiến là nhân vật tiêu biểu cho giai cấp thống trị đương thời.

- > Bá Kiến là sự hội tụ những nét tàn bạo, xảo quyệt, đểu cáng của bọn bóc lột.

3. Nhân vật Chí Phèo:

a, Sự xuất hiện của Chí Phèo:

Trạng thái xuất hiện là khi say rượu, xuất hiện đầu tiên qua những lời chửi:

• Chửi trời, mắng đất.
  
• Mắng cả làng Vũ đại.
  
• Chửi đứa đã sinh ra hắn.

- Mặc dù tiếng chửi rất lớn, rất nhiều nhưng chả ai đáp lại, chẳng ai thèm quan tâm, chỉ có tiếng sủa của chó.

- > Bộc lộ sự bất mãn, đau đớn, bế tắc và cô đơn của Chí Phèo với cuộc đời.

- > Khát giao được giao tiếp, muốn bộc lộ, muốn truyền tải với mọi người, nhưng không được -> Sự phản kháng, nỗi đau dày, là bi kịch bị từ chối của con người bị xã hội cự tuyệt.

b, Quá trình bị tha hóa:

- Người dân lương thiện -> lưu manh

+ Nguyên nhân: Do Bá Kiến, nhà từ thực dân - phong kiến.

+ Biểu hiện:

• Nhân hình" cái đầu.. cầm chùy "gương mặt, trang phục -> Dữ dằn, mang dáng bình lưu manh.
  
• Nhân tính: Uống rượu say khiết, gây sự đánh nhau -> Hung hăng, liều lĩnh.

- Thằng lưu manh -> quỷ dữ.

+ Nguyên nhân: Do Bá Kiến và sự quả quyết của hắn ta. Do sự khờ khạo, thất bại, ham mê của Chí Phèo.

- > Bán rẻ thể xác và linh hồn cho Bá Kiến.

+ Biểu hiện:

• Nhân hình: Giống con vật lạ.
  
• Nhân tình: Triền miên trong rượu cồn say, khi say hắn làm tất cả những gì được sai khiến.

- > Gây tội ác -> chửi bới

+ Ý nghĩa: Tố cáo bộ mặt thật của xã hội phong kiến, giai cấp thống trị đã đẩy con người tới đường cùng, khiến họ bị hủy hoại cả nhân tình tới nhân tính.

d, Quá trình hồi sinh:

Đoạn 1: Sự hồi sinh của Chí Phèo.

- > Giá trị nhân đạo của tác giả.

- Nguyên nhân:

+ Tỉnh rượu -> nhận thức được cuộc sống xung quanh (ánh sáng, âm thanh). Tâm trí" bâng khuâng, nhẹ nhàng "-> nhận thức được tâm trạng chính mình" lòng mơ hồ buồn "và" nao nao buồn ". Nhớ lại quá khứ.. nghĩ về thực tại thì" buồn thay "và lo sợ còn đáng sợ hơn.

+ Gặp Thị Nở.

- Biểu hiện:

+ Thức tỉnh tính người -> ngạc nhiên, cảm động trước hành động của Thị Nở -> hắn khóc (nước mắt)

+ Thức tỉnh tình người -> tình yêu với Thị Nở.

• Thấy có duyên.
  
• Khao khát được xây dựng một mái ấm gia đình.
  
• Cố gắng sửa đổi mình.

+ Thức tỉnh khát vọng người: Thèm lương thiện -> muốn làm hòa với mọi người -> Thị Nở là cầu nối cho Chí Phèo.

- > Giá trị nhân đạo: Khẳng định sức sống mãnh liệt của thiện lương. Nhà văn kêu gọi chúng ta hãy tin bản chất tốt đẹp của mỗi người, hay xây dựng phần" người "trọng mỗi cá nhân.

- > Bài học: Sống cần có sự quan tâm, chia sẻ và tình cảm yêu thương giữa người với người.

Đoạn 2: Bị kịch bị cự tuyệt làm người dẫn đến cái chết thảm khốc.

- Nguyên nhân:

+ Trực tiếp: Do bà cô Thị Nở ngăn cản.

+ Xa hơn: Do định kiến xã hội.

- > Xã hội vô nhân đạo đã rút cây cầu trở về làm người của Chí Phèo.

- Từ khát vọng -> hi vọng -> phẫn uất -> tuyệt vọng.

+ Nghệ thuật miêu tả Chí Phèo say trong rượu chè nhưng tỉnh trong tiềm thức.

+ Chí Phèo đến nhà Bá Kiến đòi lương thiện, đòi cái Bá Kiến và xã hội này không có -> phẫn uất dẫn đến giết Bá Kiến -> tuyệt vọng dẫn tới Chí Phèo tự kết liễu mình.

- Nhà văn Nam Cao đã để Chí Phèo chết khi đang đứng trước ngưỡng cửa của sự trở về thành người lương thiện -> đau đớn.

- Lời nói 'tao muốn làm người lương thiện, ai cho tao lương thiện" -> tiếng kêu cứu khẩn thiết.

- > Lời tố cáo sâu sắc.

- > Chí Phèo là điển hình cho người lao động nghèo bị tha hóa và cuối cùng là thức tỉnh.

Bài trước: Soạn Bài: Chữ Người Tử Tù - Nguyễn Tuân - Văn 11 - Sgk Tập 1 Trang 107

 

Aaaa bài viết của bn thật là bổ ích, iu bn 100 lần

 

Mình củm ơn bạn nha, mình sẽ cố gắng ra thêm nhiều bài viết á

 

Lấy về làm tài liệu tham khảo thôi. Toẹt zời ông mặt trời