Giống nhau: Cả 2 nhà nước đều là 2 thành bang thuộc Hi Lạp, theo chính thể cộng hòa chủ nô Xpac và aten đều được xây dựng và thống trị bởi giai cấp chủ nô- giai cấp nắm các đặc quyền về kinh tế và chính trị Đều tồn tại trên cơ sở tư hữu và bóc lột nô lệ Khác nhau: 1. Thời gian hình thành: + Xpac: Khoảng thế kỷ thứ VIII TCN + Aten: Khoảng thế kỷ VIII – VI TCN 2. Tổ chức xã hội + Xpac: Sự hình thành nhà nước Xpac trên cơ sở của cuộc chiến tranh xâm lược của người Đô Riêng đối với người Akeang. Cuộc xâm chiếm làm xã hội hình thành các giai cấp mới: Người Xpac: Là giai cấp thống trị, công việc là cai trị đất nước và đánh giặc. Nhà nước sở hữu toàn bộ đất đai và nô lệ. Tầng lớp quý tộc. Người Periet: Là người Akeang bị chinh phục, là người tự do có ruộng tài sản riêng nhưng không có quyền về chính trị, họ phải cống nạp cho người Xpac và Không được lấy người Xpac. Người Ilốt: Là nô lệ chung cho cả xã hội Xpac. + Aten: Ban đầu cũng theo hình thức cộng hòa quý tộc chủ nô nhưng do kinh tế phát triển, công thương nghiệp dần chiếm vai trò chủ đạo dần liên kết với nông dân chống lại giai cấp quý tộc, qua ba lần cải cách của: XôLông, clixten, Periclet, đã dần chuyển từ hình thức cộng hòa quý tộc chủ nô sang chế độ cộng hòa dân chủ chủ nô. 3. Hình thức nhà nước + Xpac: Cộng hòa quý tộc chủ nô. +Aten: Cộng hòa dân chủ chủ nô 4. Tổ chức bộ máy nhà nước Xpac: + Đứng đầu nhà nước là 02 vua: Có quyền ngang nhau nhưng không nắm toàn bộ quyền lực (vua vừa là thủ lĩnh quân sự, vừa là tăng lữ tối cao, vừa là người xử án). + Hội đồng trưởng lão: Gồm 02 vua & 28 vị trưởng lão. + Hội nghị công dân: Điều kiện nam giới là công dân tự do, từ 30 tuổi trở lên. + Hội đồng 5 quan giám sát: Là cơ quan có thực quyền nhất. Nhà nước Xpac rất chú trọng xây dựng lực lượng quân đội. Cơ quan nhà nước đều do giai cấp quý tộc nắm giữ điều hành và bảo vệ lợi ích cho giai cấp mình Aten: +Không có vua +hội nghị công dân: Thành viên bao gồm công dân nam Aten trên 18 tuổi có quyền tự do bàn bạc thảo luận các vấn đề quan trọng. +Hội đồng 500 người chia làm 10 ủy ban với nhiệm vụ thi hành và giải quyết vấn đề quan trọng trong hội nghị công dân, giám sát công việc nhà nước, quản lý tài chính. +Hội đồng 10 thủ lĩnh: Được bầu ra trong hội nghị công dân có nhiệm vụ thống lĩnh quân đội, giám sát hội nghị công dân. +Tòa bồi thẩm chuyên xét xử giám sát tư pháp Nhận xét: → Nhà nước Aten đã có sự dân chủ hơn so với nhà nước Xpac: Aten người dân tự do có quyền tham gia chính trị đấu tranh với giai cấp quý tộc đòi quyền lợi; trong khi đó nhà nước Xpac các giai cấp khác phải nghe theo sự thống trị của giai cấp quý tộc Xpac, họ không được hưởng quyền lợi gì.
