Sách Cánh Diều - Soạn bài Đồng Tháp Mười mùa nước nổi trang 55 – Văn 6 hay nhất

A. Kiến thức ngữ văn

1. Tác giả

* Tiểu sử

- Nhà thơ Văn Công Hùng sinh năm 1958 tại thành phố Thanh Hóa, hiện sống ở thành phố Pleiku, Gia Lai và thành phố Hồ Chí Minh

- Ông viết văn, viết báo và làm thơ từ 1981 và nguyên làm Tổng biên tập Tạp chí Văn nghệ Gia Lai, là Uỷ viên ban chấp hành Hội Nhà văn Việt Nam khóa VIII

* Quan niệm sáng tác

Trong sáng tác của mình, ông quan niệm: "Viết không bao giờ là trò chơi, àm là cuộc vật lộn khổ sở, là nghiệp đeo đẳng suốt đời. Chữ không làm cho người no, nhưng cho ta cảm giác bình an và như thế là hạnh phúc. Nhiều hay ít là do tài năng từng người, nhưng được một câu thơ một bài báo có ích là mong mỏi của tôi, người viết"

* Tác phẩm chính:

- Bến đợi (thơ, 1992)

- Hát rong (thơ, 1999)

- Ngựa trắng bay về (trường ca, 2002)

- Hoa tường vi trong mưa (thơ, 2003)

*Giải thưởng văn học:

– Giải nhì thơ tỉnh Gia lai năm 1985

– Giải C Ủy ban toàn quốc Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật Việt Nam năm 2002

– Giải A giải thưởng văn học nghệ thuật Gia Lai lần thứ nhất 2000-2005

2. Tác phẩm

a. Xuất xứ

- Tác phẩm in trên Báo Văn nghệ, số 49, tháng 12 năm 2011

b. Bố cục: 3 phần

- Phần 1: Từ đầu đến "thấy nhiều, chiêm ngưỡng nhiều" (trang 56) : Nước lũ và con đường ở Đồng Tháp Mười

- Phần 2: Tiếp theo đến "cô độc giữa mênh mông Đồng Tháp Mười" trang 57: Đồ ăn và loài hoa đặc trưng của Đồng Tháp Mười

- Phần 3: Còn lại trang 57: Di tích và tính cách con người Đồng Tháp Mười

c. Tóm tắt

Bài du kí là thành quả ghi chép sau những thu hoạch của nhà văn Văn Công Hùng sau chuyến thăm trực tiếp tới Đồng Tháp Mười. Nhà văn đã ghi lại những suy nghĩ, tình cảm và cách nhìn nhận của mình về con người, cảnh quan, đồ ăn, di tích đặc trưng và con người nơi đây với những sự mộc mạc, giản dị, chân thành nhất. Đồng thời gửi gắm vào đó cả tình cảm yêu mến, ngợi ca, nâng niu và trân trọng của mình về vùng đất này.

d. Thể loại: du ký

đ. Phương thức biểu đạt: Miêu tả, biểu cảm, tự sự

e. Giá trị nội dung

- Tác phẩm đã tái hiện thiên nhiên, con người, cảnh quan, đồ ăn, di tích đặc trưng và con người nơi đây với những sự mộc mạc, giản dị, chân thành, chân thực, sinh động hấp dẫn với những sự vật gần gũi thân thuộc nhất. Nội dung tác phẩm mở ra trước mắt người đọc một Đồng Tháp Mười với những đặc điểm riêng biệt, cho người đọc cái nhìn chân thực về nơi đây

- Tác giả bộc lộ tình cảm chân thành yêu mến, tự hào, tự nhiên, chân thực.

g. Giá trị nghệ thuật

- Giọng văn nhẹ nhàng, lôi cuốn

- Kết hợp giữa tự sự và miêu tả

- Ngôi kể tự nhiên, chân thật, gần gũi

B. Hướng dẫn soạn bài: Đồng Tháp Mười mùa nước nổi – Văn 6 - trang 55

1. Chuẩn bị

- Khi đọc du kí, các em cần chú ý:

(1) Văn bản viết về chuyến đi đến đâu? Đi bằng phương tiện gì? Thái độ và cảm xúc của người viết ra sao?

Trả lời:

- Văn bản viết về chuyến đi đến Đồng Tháp Mười của tác giả, tác giả tự đi bằng xe máy

- Người viết có thái độ và cảm xúc hào hứng, ngạc nhiên, vui mừng khi được trả nghiệm, đến, tham quan, ngắm nhìn, cảm nhận mảnh đất này

(2) Cảnh sắc và con người ở đó như thế nào? Tác giả ghi lại bằng cách miêu tà, kể chuyện, phát biểu cảm nghĩ hay kết hợp các yếu tố đó?

Trả lời:

- Cảnh sắc bình dị, dân dã, tự nhiên, rộng lớn; con người ở đây mộc mạc, dân dã mà giản dị, chân thành, hiền lành. Đó là:

+Khung cảnh Đồng Tháp Mười vào mùa nước lũ

+ Cảnh kênh rạch chằng chịt, chim bay thẳng cảnh

+ Cảnh bạt ngàn sen chen giữa rừng tràm

+ Cảnh di tích văn hóa cổ

+ Cảnh người dân vui vẻ, hiền lành, năng động

=>Tác giả ghi lại bằng cách kết hợp các yếu tố miêu tả, kể chuyện, phát biểu cảm nghĩ.

(3) Bài du kí mang lại cho em hiểu biết, thái độ và tình cảm gì?

Trả lời:

- Bài du kí cho em hiểu biết về vùng đất Tháp Mười: Biết về khung cảnh thiên nhiên, cuộc sống và tính cách con người nơi đây, hiểu về nét đẹp văn hóa, di tích lịch sử lâu đời và văn hóa ẩm thực ở Tháp Mười nơi đây.

- Từ đó khơi gợi cho em thái độ, cảm xúc: Yêu thích, hào hứng, thích thú, tò mò, muốn đi đến khám phá mảnh đất này.

(4) Tìm hiểu về loại hình du lịch mới ngày nay với tên gọi "du lịch sinh thái", du lịch ở vùng miền Tây Nam Bộ được gọi là "du lịch miệt vườn"; về vùng Đồng Tháp Mười, Nam Bộ.

Trả lời:

- Hiểu biết về du lịch sinh thái:

+ Đây là loại hình du lịch dựa trên hình thức thưởng ngoạn thiên nhiên và các giá trị văn hóa bản địa gắn với giáo dục môi trường.

+ Qua đó góp cho nỗ lực bảo tồn và phát triển bền vững với sự tham gia tích cực của cộng đồng địa phương.

+Đây là loại hình du lịch nhằm góp phần bảo vệ môi trường ở các khu thiên nhiên còn tương đối hoang sơ

+ Góp phần thúc đẩy công tác bảo tồn, có ít tác động tiêu cực đến môi trường và tạo các ảnh hưởng tích cực về mặt kinh tế - xã hội cho cộng đồng địa phương.

- Du lịch ở vùng miền Tây Nam Bộ được gọi là "du lịch miệt vườn" : Đây là loại hình du lịch sinh thái gắn liền với những vườn cây ăn trái rộng lớn và trù phú. Với những thuận lợi về đất đai, khí hậu và hệ thực vật phong phú, du lịch sinh thái miệt vườn rất phát triển ở vùng Nam Bộ nước ta, đem đến lợi ích kinh tế cho người dân địa phương.

- Du lịch vùng Đồng Tháp Mười, Nam Bộ: Có nhiều hình thức nhằm tăng kết nối, đa dạng sản phẩm trải nghiệm như:

+ Du lịch miệt vườn (du lịch sinh thái gắn liền với những vườn cây ăn trái rộng lớn và trù phú)

+ Du lịch sinh thái (thưởng ngoạn thiên nhiên và các giá trị văn hóa bản địa)

+ Du lịch trải nghiệm (khu du lịch cũng đã có dịch vụ nghỉ lại đêm với các hoạt động như ngắm hoa súng nở, ngắm đom đóm, giăng lưới bắt cá, đốt lửa trại, sinh hoạt văn hóa, văn nghệ.

(5) Đọc trước văn bản Đồng Tháp Mười mùa nước nổi, tìm hiểu thêm thông tin về tác giả Văn Công Hùng.

- Nhà thơ, nhà văn Văn Công Hùng sinh năm 1958 tại thành phố Thanh Hóa, hiện sống ở thành phố Pleiku, Gia Lai và Tp HCM.

+ Ông viết văn, viết báo và làm thơ từ 1981 và là Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam, Hội viên Hội Nhà báo Việt Nam, Hội viên Hội Văn Nghệ dân gian Việt Nam, Hội VHNT các dân tộc thiểu số Việt Nam.

+Quan niệm văn chương của ông là: "Viết không bao giờ là trò chơi, mà là cuộc vật lộn khổ sở, là nghiệp đeo đẳng suốt đời. Chữ không làm cho người no, nhưng cho ta cảm giác bình an và như thế là hạnh phúc. Nhiều hay ít là do tài năng từng người, nhưng được một câu thơ một bài báo có ích là mong mỏi của tôi, người viết."

2. Hướng dẫn soạn phần Đọc hiểu văn bản Đồng Tháp Mười – Ngữ Văn 6

a. Câu hỏi giữa bài:

* Lũ quan trọng như thế nào đối với Đồng Tháp?

Trả lời:

Lũ quan trọng đối với Đồng Tháp ở các khía cạnh là:

- Lũ bồi đăp phù sa cho mùa màng, mang tôm cá về, làm nên một nền văn hóa mùa màng độc đáo, đặc sắc.

- Lũ cung cấp nước ngọt cho người dân sinh hoạt, sản xuất, chăn nuôi, canh tác..

* Thế nào là "tràm chim"?

Trả lời:

- Tràm chim: Được hiểu đơn giảm là tràm và chim.

+ Tràm là một trong những loại thảo dược quý hiếm, được áp dụng đa dạng vào ngành dược liệu, đem lại rất nhiều lợi ích cho đời sống, ví dụ dầu tràm..

+Chim: Một loài động vật

- Tràm chim là chỉ cây tràm mọc nhiều, kết thành rừng và nơi đây có chim đậu dày đặc thành vườn

*Món ăn nào là đặc sản của Đồng Tháp Mười?

Trả lời:

- Đặc sản của Đồng Tháp Mười: Bông điên điển xào tôm, cá linh kho ngót.

(điên điển là cây được mọc ở dọc khắp các bờ đê, đầm ruộng, ven sông khi mùa nước nổi về. Loại bông này được sử dụng để chế biến rất nhiều món ăn ngon và bổ dưỡng và còn được sử dụng làm thuốc điều trị hiệu quả một số bệnh)

* Sen ở Đồng Tháp Mười có gì đặc biệt?

Trả lời:

- Sen ở đây là một thế lực của cái đẹp tự nhiên – quốc hoa, biểu tượng của nhiều hãng..

+ Sen mọc ngợp..

+bạt ngàn giữa rừng tràm, sen tinh khiết bung nở giữa bùn, ngạo nghễ khoe giữa cỏ năn, cỏ lác.

+ Chiếm không gian rộng lớn, bát ngát

+ vươn lên, tự tin, kiêu hãnh khoe sắc..

=> Sen ở Đồng Tháp Mười rợp ngợp, đẹp tự nhiên, làm mê đắm và thu hút lòng người

* Khu di tích Gò Tháp có những gì đặc sắc?

Trả lời:

- Khu di tích Gò Tháp đặc sắc ở:

+rộng khoảng 5.000 mét vuông, cao hơn khoảng 5 mét so với mực nước biển,

+ nằm giữa rốn Đồng Tháp Mười sàn sạt, nước tràn lênh loang nên nó trở thành của hiếm

+ gắn liền với lịch sử chống Mĩ cứu nước.

+ nơi đây còn khai quật được di tích nền gạch cổ niên đại 1500 năm trước.

*Tác giả có cảm nhận gì về Đồng Tháp Mười qua thành phố Cao Lãnh?

Trả lời:

- Tác giả cảm nhận thành phố Cao Lãnh của Đồng Tháp Mười:

+ con người nơi đây lương thiện, hòa đồng, vui vẻ, hiền lành, năng động, tự tin, khẳng khái

+ cuộc sống nơi đây bình dị, an lành nhưng cũng rất năng động, hiện đại.

+ đô thị hiện đại, gu kiến trúc hiện đại, thời thượng.

=> khiến tác giả cảm thấy gần gũi, thân thiện, hòa đồng và trân trọng, mến mộ, xao xuyến.

b. Câu hỏi cuối bài:

(1) Tác giả của bài du kí Đồng Tháp Mười mùa nước nổi đã lựa chọn, giới thiệu những gì để làm nổi bật màu sắc riêng của Đồng Tháp Mười?

Trả lời

- Để làm nổi bật màu sắc riêng của Đồng Tháp Mười, tác giả của bài du kí Đồng Tháp Mười mùa nước nổi đã lựa chọn, giới thiệu về:

+ Nước lũ Đồng Tháp Mười và những kênh rạch chằng chịt nơi đây

+ Sân tràm chim ở Đồng Tháp Mười (cây tràm mọc kết thành rừng và nơi đây có chim đậu dày đặc thành vườn)

+ Văn hóa ẩm thực đặc trưng với bông điên điển xào tôm, cá linh kho ngót. (điên điển là cây được mọc ở dọc khắp các bờ đê, đầm ruộng, ven sông khi mùa nước nổi về, sử dụng để chế biến rất nhiều món ăn ngon và bổ dưỡng)

+ Sen Đồng Tháp (sen ở Đồng Tháp Mười rợp ngợp, đẹp tự nhiên, làm mê đắm và thu hút lòng người)

+ Di tích lịch sử Gò Tháp (gắn với nền gạch xổ đại và cuộc khangs chiến chống Mỹ)

+ Con người nơi đây (lương thiện, hòa đồng, vui vẻ, hiền lành, tự tin, khẳng khái nhưng cũng rất năng động, hiện đại).

(2). Tình cảm của tác giả thể hiện như thế nào khi viết về Đồng Tháp Mười? Hãy chỉ ra một số câu văn thể hiện rõ tình cảm ấy.

Trả lời

Khi viết về Đồng Tháp Mười, tình cảm của tác giả là thứ tình cảm yêu mến, trân trọng và khát khao muốn khám phá. Một số câu văn thể hiện tình cảm như:

+Trong khi chúng tôi chỉ có một ngày cưỡi xe, mà lại muốn đi nhiều, thấy nhiều, chiêm ngưỡng nhiều

+Bằng nỗi khát khao và trân trọng của mình, tôi đã miệt mài ăn hai món quốc hồn quốc túy đồng bằng ấy.

(3). Từ văn bản trên, theo em, bài du kí về một vùng đất mới cần chú ý giới thiệu những gì?

Trả lời

Từ văn bản trên, theo em, một bài du kí về một vùng đất cần chú ý giới thiệu về những nét đẹp đặc sắc ở vùng đất đó cho người đọc biết đồng thời xen lẫn cảm xúc của bản thân khi đến khám phá những nơi này. Các phương diện, khía cạnh cần giới thiệu như:

- Giới thiệu về cảnh quan

- Về con người

- Về những nét văn hóa dân tộc

- Giới thiệu về ẩm thực,

- Giới thiệu về truyền thống lịch sử

(4). Việc sử dụng ngôi kể thứ nhất trong bài du kí có tác dụng gì?

Trả lời

Việc sử dụng ngôi kể thứ nhất trong bài du kí có tác dụng:

- Giúp người kể được chân thực những gì đã trải nghiệm, di lịch, quan sát..

- Làm cho người đọc nắm bắt tâm trạng nhân vật sâu sắc, sinh động, chân thật và gần gũi hơn.

(5). Nếu được đi thăm Đồng Tháp Mười, em sẽ đến nơi nào nêu trong bài du kí? Vì sao?

Trả lời – Nên chọn một trong hai địa điểm như hồ sen, Khu di tích Gò Tháp để đến và giải thích. Cụ thể là:

*Chọn hồ sen:

Em mong một lần đến Đồng Tháp Mười vào mùa nước nổi để ngắm đầm sen, hồ sen, ruộng sen khắp nơi. Em muốn đến để ngắm cả loài sen khổng lồ mà người có thể đứng được trên lá sen. Chao ôi, đến đây em sẽ chèo thuyền ra giữa hồ, rồi tboar thích đắm mình trong trời sen rợp ngợp, rộng lớn. Khi đấy, em sẽ nhắm mắt lại để

Nội dung HOT bị ẩn:

Bạn cần đăng nhập & nhấn Thích để xem

* * * Bài tiếp theo: Sách Cánh Diều - Soạn Bài Thực Hành Tiếng Việt Trang 59 - Ngữ Văn 6