Phân Tích bài thơ Việt Bắc của nhà thơ Tố Hữu - Én Nhỏ

Thảo luận trong 'Học Online' bắt đầu bởi ennho, 29 Tháng năm 2021.

  1. ennho Bé Mọt

    Bài viết:
    97
    DÀN Ý CHI TIẾT

    1. Mở Bài:

    Khái quát về nhà thơ Tố Hữu: Ông xuất thân từ một nhà nho nghèo yêu thích văn chương. Chính mảnh đất Huế đầy chất trữ tình đã tạo nên một chất thơ Tố Hữu chứa đựng tinh thần cách mạng nhưng lại đậm đà bản sắc, không một chút khô khan.

    Hoàn cảnh ra đời bài thơ Việt Bắc: Tháng 10/1954, sau chiến thắng Điện Biên Phủ, các cơ quan Trung Ương Đảng và chính phủ từ Việt Bắc về lại Hà Nội. Nhân sự kiện có tính lịch sử ấy Tố Hữu đã sáng tác bài thơ Việt Bắc.

    Nêu vị trí của đoạn trích và nội dung chủ đạo của đoạn trích: Đoạn trích trong chương trình lớp 12 thuộc phần đầu của tác phẩm. Nội dung nói về những kỉ niệm về cách mạng và kháng chiến.

    2. Thân Bài:

    Mình về mình có nhớ ta

    Mười lăm năm ấy thiết tha mặn nồng.

    Mình về mình có nhớ không

    Nhìn cây nhớ núi, nhìn sông nhớ nguồn?

    Mở đầu bài thơ tác giả đã dùng cách xưng hô không thể nào mộc mạc gần gũi mà gợi tình thân hơn nữa để thể hiện sự gắn bó. Đây cũng là cách xưng hô quen thuộc trong ca dao dân ca. Cặp từ xưng hô mình - ta cũng là một cặp từ xưng hô khá linh hoạt. Có Khi "mình" chính là người ở lại, cũng có khi "mình" lại là người ra đi, có lúc "mình" chính là chỉ cho tất cả.

    Người ở lại là người nói lên tiếng lòng trước, bởi người ở lại thường ôm nhiều tương tư hơn người ra đi. Người sống cùng kỉ niệm sẽ dễ buồn nhớ hơn là những người bước xa rời với kỉ niệm.

    Bốn câu tiếp là lời của người ra đi, như là một lời giải đáp, giải tỏa cho mối lo lắng tương tư của người ở lại sợ rằng rồi người đi sẽ quên lãng những kỉ niệm cũ.

    Sử dụng những từ láy: Tha thiết, bồn chồn, bâng khuâng để nói lên nỗi lòng đang vô cùng day dứt và bối rối của người ra đi.

    "Áo chàm đưa buổi phân li

    Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay.."

    Trong không khí phân ly đầy lưu luyến, Sau chiến thắng Điện Biên vang dội, tiễn biệt mà khóc thì không hay, bởi vậy đôi bên kẻ ở người đi đã chọn cách cùng nhau ôn lại những kỉ niệm khó phai của mươi lăm năm qua.

    Những kỉ niệm lúc khó khăn: Suối lũ, mây mù, miếng cơm chấm muối- sự gian khổ trong kháng chiến: Lấy những điều khó khăn đã qua để tự nhắc nhở bản thân đừng ngủ quên trong chiến thắng để rồi quên mất chúng ta đã từng phải hi sinh biết bao nhiêu để đổi lấy niềm vui trong hôm nay.

    Sử dụng hình ảnh hoán dụ "áo chàm" : Nói lên con người Việt Bắc lúc nào cũng bình dị mộc mạc. Màu chàm là một màu khó phai nhạt và cũng không quá phô trương.

    "Trám bùi để rụng, măng mai để già" : Lấy cái thừa để nói đến cái thiếu. Diễn tả cảm giác trống vắng và gợi nhớ quá khứ sâu nặng khiến người ở lại nặng lòng không dứt.

    "Ta với mình, mình với ta

    Lòng ta sau trước mặn mà đinh ninh

    Mình đi, mình lại nhớ mình

    Nguồn bao nhiêu nước nghĩa tình bấy nhiêu.."

    Lời thề hẹn trước sau như một của người ra đi, khẳng định chắc chắn rằng tình cảm trong trái tim người ra đi dành cho người ở lại, hay nói cách khác là dành cho con người Việt Bắc sẽ không bao giờ thay đổi. Nó tựa như lời thề nguyền của đôi lứa yêu nhau hẹn thề không bao giờ thay lòng đổi dạ.

    Nghệ thuật: Sử dụng Đại từ xưng hô Mình - Ta một cách linh hoạt, tạo sự hòa quyện, gắn bó máu thịt; dùng từ ngữ so sánh: Bao nhiêu.. bấy nhiêu để thể hiện sự bao la chan chứa của cách mạng với nhân dân.

    "Nhớ gì như nhớ người yêu" tác giả so sánh nỗi nhớ VB với nỗi nhớ ngưới yêu, là sắc thái nhớ nhung cao nhất của con người.

    Sử dụng những hình ảnh thân thương quen thuộc từ thiên nhiên cây cỏ, cho đến các hoạt động thường ngày để nói đến nỗi nhớ bao trùm lấy tất cả. Từ những điều đơn giản nhất cho đến cao cả to lớn nhất.

    Tố Hữu viết những câu thơ mộc mạc nhưng da diết không chỉ để chúng ta cảm nhận được tình cảm sâu đậm khó tả của quân và dân ở chiến khu Việt Bắc mà còn dùng những từ ngữ có thanh và có cả sắc để người đọc không chỉ cảm nhận bằng trái tim mà mắt họ còn có thể mường tượng ra quang cảnh ấy như thế nào. Một khung cảnh sống động sống mãi với thời gian: Màu chàm từ chiếc áo, màu của ánh trăng, màu của nắng chiều, tia nắng ánh qua lưỡi dao dài bên thắt lưng, hoa chuối.. đặc biệt nhất là bức tranh tứ bình, Đoạn thơ mà đã khiến không ít các nhà phê bình văn học phải tốn giấy mực:

    Ta về, mình có nhớ ta

    Ta về ta nhớ những hoa cùng người

    Rừng xanh hoa chuối đỏ tươi

    Ðèo cao nắng ánh dao gài thắt lưng.

    Ngày xuân mơ nở trắng rừng

    Nhớ người đan nón chuốt từng sợi giang

    Ve kêu rừng phách đổ vàng

    Nhớ cô em gái hái măng một mình

    Rừng thu trăng rọi hòa bình

    Nhớ ai tiếng hát ân tình thủy chung.

    Ngoài nỗi nhớ da diết về cuộc sống đơn sơ thường ngày thì những kỉ niệm mà người với người sát cánh bên nhau để đánh giặc, để đổi lấy một ngày chiến thắng cũng không thể nào bỏ quên:

    "Nhớ khi giặc đến giặc lùng

    Rừng cây núi đá ta cùng đánh Tây

    Núi giăng thành lũy sắt dày

    Rừng che bộ đội rừng vây quân thù

    Mênh mông bốn mặt sương mù

    Ðất trời ta cả chiến khu một lòng."

    Biện pháp nhân hóa: "Rừng che bộ đội rừng vây quân thù", biến thiên nhiên thành một lựng lượng kháng chiến. Thể hiện tình đoàn kết gắn bó không chỉ giữa người với người mà còn giữa người với thiên nhiên.

    Những địa danh gắn liền với kháng chiến được nhắc lại trong đoạn cuối của đoạn trích để cho cả người ra đi và người ở lại cùng nhau ôn lại kỉ niệm trường kì kháng chiến vừa qua: Phủ Thông, đèo Giàng, sông Lô, phố Ràng, Nhớ từ Cao-Lạng nhớ sang Nhị Hà..

    Nhịp thơ ở những câu thơ cuối đoạn trích dùng những từ ngữ tưởng thanh: Rầm rập, rung, bật.. và những từ láy tượng hình: Trùng trùng, điệp điệp.. để tái hiện khung cảnh hùng tráng của chiến khu trong những ngày ra quân sôi động làm nên chiến thắng.

    Những câu thơ cuối đoạn trích mô tả không khí chiến đấu của quân và dân trong cuộc kháng chiến. Một lần nữa nhắc nhở toàn quân toàn dân không quên nguồn cội, nơi đã làm nên chiến thắng lịch sử vang dội.

    Phép điệp: Ở đâu.. nhìn lên/ ở đâu.. trông về: Nhằm nhấn mạnh Việt Bắc chính là cái nôi của cách mạng, là cội nguồn của sự sống.

    3. Kết Bài:

    Bằng thể thơ lục bát, thể thơ dân tộc tác giả giúp người đọc dễ dàng cảm nhận được tình cảm trong bài thơ. Và cũng giúp cho người đọc có thể tự mình cảm nhận được không gian quá khứ chỉ qua những vần thơ nhẹ nhàng lúc trầm lúc bổng, lúc sâu lắng lúc lại vui tươi, dồn dập.

    Bằng cách sử dụng từ lời thơ, ý thơ cho đến cả cách ngôn từ thể hiện đều đậm đà bản sắc dân tộc, bài thơ khai thác đến tận trái tim của người đọc.

    Một lần nữa Tố Hữu lại chứng minh được tài năng của bản thân qua một bài thơ mừng chiến thắng. Và bài thơ ấy xứng đáng được lưu truyền đến mãi về sau.

    BÀI VIẾT

    Nói đến dòng thơ ca cách mạng người đầu tiên mà chúng ta phải nhắc đến đó chính là Tố Hữu. Nhà thơ Tố Hữu không chỉ là một chiến sĩ kiên cường, là một con người hoạt động cách mạng sôi nổi mà trong thơ ca ông còn là người đi đầu trong phong trào thơ văn cách mạng. Những tác phẩm của ông vừa mộc mạc chân chất vừa thấm đượm tinh thần cách mạng. Những áng thơ đi vào lòng người và soi rọi tâm hồn mỗi con người theo ánh sáng lý tưởng của Đảng. Nhà thơ người Huế này đã để lại không biết bao nhiêu bài thơ, không biết bao nhiêu tập thơ hay đi vào lịch sử văn học dân tộc. Tạo nên một nền văn học cách mạng dồi dào phong phú. Tố Hữu xuất thân từ một nhà nho nghèo yêu thích văn chương. Và chính mảnh đất Huế đầy trữ tình đã tạo nên một chất thơ Tố Hữu vừa chứa đựng tinh thần cách mạng, vừa đậm đà bản sắc dân tộc như vậy.

    Trong vô vàn bài thơ để lại cho đời chúng ta phải kể đến những bài thơ nổi bật gắn liền với bao nhiêu thế hệ, cứ nói đến Tố Hữu người ta sẽ nhớ đến "Từ Ấy", "Hoan Hô Chiến Sĩ Điện Biên", "Việt Nam Máu Và Hoa", "Từ Cu-ba".. Và bài thơ không thể không nhắc đến đó chính là bài "Việt Bắc" - bài thơ gắn liền với một mốc lịch sử quan trọng của toàn dân tộc ta.

    Tháng 10/1954, sau chiến thắng Điện Biên Phủ, các cơ quan Trung Ương Đảng và chính phủ từ Việt Bắc về lại Hà Nội. Nhân sự kiện có tính lịch sử ấy Tố Hữu đã sáng tác bài thơ Việt Bắc. Bài thơ có hai phần: Phần đầu tái hiện những kỷ niệm cách mạng và kháng chiến, phần sau gợi viễn cảnh tươi sáng của đất nước và ngợi ca công ơn của Đảng, Bác Hồ đối với dân tộc. Và phần được đưa vào chương trình văn học lớp 12 chính là phần đầu của bài thơ.

    "Mình về mình có nhớ ta

    Mười lăm năm ấy thiết tha mặn nồng.

    Mình về mình có nhớ không

    Nhìn cây nhớ núi, nhìn sông nhớ nguồn?"

    Trong một cuộc chia tay bịn rịn tình người, hỏi xem người ở lại hay người ra đi mới là kẻ ôm nhiều tương tư đau buồn nhất? Có lẽ người phải ở lại và sớm chiều phải sống chung cùng những kỷ niệm đã qua hẳn sẽ là người đau lòng hơn cả. Nắm bắt được cảm xúc này, tác giả đã mở đầu bài thơ bằng lời gạn hỏi cũng như là lời tự lòng của người ở lại. Lời thơ vừa có ý hỏi thăm, lại vừa có ý nhắc nhở.

    Cái tài tình ở đây chính là tác giả đã sử dụng đúng thể thơ lục bát, thể thơ dân tộc để bày tỏ nỗi niềm của mình. Thơ lục bát là chất thơ uyển chuyển trữ tình nhất. Là thể thơ dễ dàng đi vào lòng người nhất. Có con người Việt Nam nào lớn lên lại không nghe qua một lời ru, không đọc qua vài câu ca dao. Thể thơ này ngấm vào từng thớ thịt, từng dây cảm xúc của mỗi người. Đây chính là phương tiện truyền tải thông điệp hữu hiệu nhất để tác giả có thể gửi nỗi lòng và cũng là cách tác giả đưa bài thơ thấm vào trái tim của người đọc.

    Ngoài sử dụng thể thơ quá đỗi thân thuộc với từng con người Việt Nam, tác giả còn sử dụng hai đại từ xưng hô thân thương và mềm mỏng nhất trong hệ thống đại từ xưng hô của Việt Nam. Chữ "Mình" là một đại từ trông thì đơn giản nhưng là đại từ nhân xưng linh hoạt nhất. "Mình" chính là chỉ bản thân nhưng "mình" cũng có khi là chỉ người đối diện và "mình" cũng có khi là chỉ tất cả. Lối xưng hô "mình - ta" cũng là lối xưng hô khá phổ biến trong ca dao dân ca Việt Nam. Để bài thơ dễ dàng đến với tất cả người đọc, không phân biệt tầng lớp, giai cấp, tác giả phải chọn lựa thật kỹ lưỡng và tinh tế. Một bài thơ hay là bài thơ ai đọc cũng có thể cảm được. Chứ không phải một bài thơ có ngôn từ quá cao siêu để rồi chỉ dành cho những người ngồi bàn giấy mới hiểu được.

    Tiếng ai tha thiết bên cồn

    Bâng khuâng trong dạ, bồn chồn bước đi

    Áo chàm đưa buổi phân ly

    Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay..

    Bốn câu thơ tiếp theo chính là lời đáp của người ra đi. Đây chính là lời giải đáp, giải tỏa mối lo lắng, tương tư của người ở lại. Tác giả sử dụng những từ láy như: Tha thiết, bâng khuâng, bồn chồn để nói lên nỗi lòng đang vô cùng day dứt và bối rối của người ra đi.

    Hình ảnh "áo chàm" chính là hình ảnh hoán dụ để chỉ người dân Việt Bắc. Màu áo chàm mộc mạc giản dị, không phô trương nhưng lại khó nhạt phai. Giống như con người Việt Bắc tuy đơn sơ giản dị nhưng tình cảm bền chặt khó phai.

    Trong giây phút phân ly đầy lưu luyến sau chiến thắng Điện Biên Phủ đầy vang dội. Người ta tránh một cảnh chia ly đẫm nước mắt trong một ngày vui như thế. Bởi vậy đôi bên kẻ ở - người đi đã chọn cách cùng nhau ôn lại những kỷ niệm khó phai của mười lăm năm qua.

    Nhà thơ nhắc lại những kỉ niệm lúc còn khó khăn như: Suối lũ, mây mù, miếng cơm chấm muối.. dùng cái vất vả trong quá khứ để nhắc nhở lòng người biết hạnh phúc và biết ơn hơn thành quả có được trong hôm nay. Lấy những điều khó khăn đã qua để tự nhắc nhở bản thân đừng ngủ quên trong chiến thắng để rồi quên mất chúng ta đã từng phải hi sinh biết bao nhiêu để đổi lấy niềm vui hiện tại.

    Mình về, rừng núi nhớ ai

    Trám bùi để rụng, măng mai để già

    Tác giả lấy cái thừa để chỉ cái thiếu. Diễn tả cảm giác trống vắng và gợi nhớ quá khứ sâu nặng khiến lòng người ở lại nặng lòng không dứt. Đọc hai câu thơ trên ta lại có cảm giác khá tương đồng với bài ca giao xưa:

    Nhớ ai nhớ mãi thế này

    Nhớ đêm quên ngủ nhớ ngày quên ăn.

    Nhớ ai em những khóc thầm,

    Hai hàng nước mắt đầm đầm như mưa.

    Nhớ ai ra ngẩn vào ngơ,

    Nhớ ai, ai nhớ bây giờ nhớ ai?

    Nhớ ai bổi hổi bồi hồi,

    Như đứng đống lửa như ngồi đống than?

    Cảm giác nhớ thương, luyến tiếc ấy như tràn đầy cả bài thơ, khiến cho người đọc đôi khi cảm thấy đây không phải là một bài thơ cách mạng nữa mà giống một bài thơ của đôi trẻ đang yêu. Tình yêu thương dạt dào cháy bỏng, nỗi nhớ thương khiến người ta lơ là cả cuộc sống thường ngày.

    Như đôi lứa yêu nhau, có nhung nhớ có thề nguyền. Nếu tình cách mạng và nhân dân Việt Bắc cũng như đôi trẻ quấn quýt yêu thương thì cũng có những lời thề nguyền keo sơn như vậy.

    Ta với mình, mình với ta

    Lòng ta sau trước mặn mà đinh ninh

    Mình đi, mình lại nhớ mình

    Nguồn bao nhiêu nước nghĩa tình bấy nhiêu..

    Tác giả sử dụng đại từ xưng hô mình - ta một cách linh hoạt, tạo sự hòa quyện, Tuy hai mà một - tuy một mà hai. Dùng từ ngữ so sánh: Bao nhiêu.. bấy nhiêu để thể hiện sự bao la chan chứa của cách mạng với nhân dân Việt Bắc nói riêng.

    Nhớ gì như nhớ người yêu

    Trăng lên đầu núi, nắng chiều lưng nương

    Tác giả so sánh nỗi nhớ Việt Bắc với nỗi nhớ người yêu, nỗi nhớ người yêu cũng chính là sắc thái nhớ nhung cao nhất của một con người.

    Nói đến đây thì không còn nghi ngờ gì nữa, đối với nhà thơ, tình cảm mà ông dành cho thiên nhiên và con người Việt Bắc chẳng khác nào tình yêu mà ông dành cho người mà ông yêu thương nhất. Một lần nữa Tố Hữu đã khẳng định tinh thần yêu nước của ông vẫn nguyên vẹn như trước. Và nó nhắc cho chúng ta nhớ tới một bài thơ khác của ông cũng nói về tình cảm mà ông dành cho dân tộc ở vị trí nào trong trái tim mình.

    "Mà nói vậy:" Trái tim anh đó

    Rất chân thật chia ba phần tươi đỏ:

    Anh dành riêng cho Đảng phần nhiều

    Phần cho thơ, và phần để em yêu.. "

    Em xấu hổ:" Thế cũng nhiều anh nhỉ! "

    Đây chính là bài thơ: Bài ca mùa xuân 1961 của Tố Hữu mãi về sau này. Nhưng đủ cho chúng ta thấy tư tưởng yêu nước nồng nàn của ông đã sống mãi trong trái tim ông như thế nào.

    Để thể hiện rõ hơn nỗi nhớ thương của mình, tác giả sử dụng những hình ảnh thân thuộc nhất trong cuộc sống hằng ngày như hình ảnh đêm trăng, hình ảnh hoàng hôn, nhớ bếp lửa, khói bếp, sương chiều..

    Trăng lên đầu núi, nắng chiều lưng nương

    Nhớ từng bản khói cùng sương

    Sớm khuya bếp lửa người thương đi về.

    Nhớ từng rừng nứa bờ tre

    Ngòi Thia sông Ðáy, suối Lê vơi đầy

    Qua những hình ảnh gần gũi nhất để thể hiện tình cảm dành cho" người thương "đã bao trùm lên tất cả. Yêu thương từ những điều nhỏ bé nhất cho đến những điều lớn lao nhất.

    Nhà thơ không chỉ dùng những câu thơ mộc mạc da diết để cho chúng ta cảm nhận được tình cảm đậm sâu khó tả của quân và dân ở chiến khu Việt Bắc mà còn dùng những từ ngữ có cả thanh và sắc để người đọc có thể cảm nhận vừa bằng trái tim vừa bằng ánh mắt. Một khung cảnh sống động có thể hiện ra trước mắt người đọc chỉ qua những lời thơ: Màu từ chiếc áo chàm, màu của ánh trăng, màu của nắng chiều, tia sáng hắt từ lưỡi dao gài bên thắt lưng, màu hoa chuối, hoa mơ, rừng phách vàng.. Đặc biệt nhất là bức tranh tứ bình trong đoạn:

    Ta về, mình có nhớ ta

    Ta về ta nhớ những hoa cùng người

    Rừng xanh hoa chuối đỏ tươi

    Ðèo cao nắng ánh dao gài thắt lưng.

    Ngày xuân mơ nở trắng rừng

    Nhớ người đan nón chuốt từng sợi giang

    Ve kêu rừng phách đổ vàng

    Nhớ cô em gái hái măng một mình

    Rừng thu trăng rọi hòa bình

    Nhớ ai tiếng hát ân tình thuỷ chung.

    Đây là đoạn thơ tuyệt vời mà đã khiến không biết bao nhiêu nhà phê bình văn học phải tốn giấy mực để ca ngợi. Dường như Tố Hữu không chỉ am hiểu về thi ca mà cả về mỹ thuật ông cũng tinh tường không kém. Sự kết hợp hài hòa màu sắc xanh, đỏ, trắng, vàng trong bài thơ cùng với cách ẩn dụ sâu sắc tinh tế của một nhà thơ đã khiến cho hình ảnh Việt Bắc hiện lên trong bức tranh tứ bình vừa tươi đẹp, khỏe khoắn vừa lại rất trữ tình.

    Ngoài nỗi nhớ da diết về cuộc sống đơn sơ thường ngày thì những kỷ niệm mà người với người sát cánh bên nhau để đánh giặc, để đổi lấy một ngày chiến thắng cũng không thể nào bỏ quên:

    Nhớ khi giặc đến giặc lùng

    Rừng cây núi đá ta cùng đánh Tây

    Núi giăng thành luỹ sắt dày

    Rừng che bộ đội rừng vây quân thù

    Mênh mông bốn mặt sương mù

    Ðất trời ta cả chiến khu một lòng.

    Đối với tác giả, thành công hôm nay không chỉ có mỗi công sức của con người mà thiên nhiên Việt Bắc cũng đã có đóng góp không nhỏ trong chiến thắng. Rừng cây, núi đá cũng chính là một chiến sỹ yêu nước, đã kề vai sát cánh cùng quân và dân đánh đuổi giặc thù. Trong chiến trận xưa nay các nhà lãnh đạo tài ba đều dựa vào" thiên thời- địa lợi - nhân hòa "để làm nên mọi chiến thắng. Và chiến thắng Điện Biên Phủ vừa qua đối với nhà thơ cũng hội đủ ba yếu tố trên, là một chiến thắng tất yếu và xứng đáng.

    Trong nỗi nhớ lớn lao bao trùm cả người và vật, tác giả nhắc nhở lại những địa danh quen thuộc và những địa điểm gắn liền với cuộc kháng chiến để cả quân và dân cùng ôn lại kỷ niệm. Các địa danh cụ thể được nhắc đến như: Phủ Thông, đèo Giàng, sông Lô, phố Ràng, Cao Bằng, Lạng Sơn, đình Hồng Thái, Tân Trào..

    Ở những dòng thơ cuối, nhịp thơ đã không còn da diết ủy mị như bao đầu. Thơ nói về cuộc chiến đấu kiên cường, oanh liệt nên nhịp thơ có phần sôi nổi khí thế hơn. Tác giả dùng những từ láy chỉ âm thanh: Rầm rập, rung, bật.. và những từ láy tượng hình: Trùng trùng, điệp điệp.. để tái hiện khung cảnh hùng tráng của chiến khu trong những ngày ra quân sôi sục làm nên chiến thắng.

    Những đường Việt Bắc của ta

    Ðêm đêm rầm rập như là đất rung

    Quân đi điệp điệp trùng trùng

    Ánh sao đầu súng bạn cùng mũ nan

    Dân công đỏ đuốc từng đoàn

    Bước chân nát đá, muôn tàn lửa bay.

    Nghìn đêm thăm thẳm sương dày

    Ðèn pha bật sáng như ngày mai lên.

    Tin vui chiến thắng trăm miền

    Hòa Bình, Tây Bắc, Ðiện Biên vui về

    Vui từ Ðồng Tháp, An Khê

    Vui lên Việt Bắc, đèo De, núi Hồng.

    Đây là đoạn thơ tái hiện lại khung cảnh hùng tráng của cuộc kháng chiến. Nhà thơ dùng biện pháp cường điệu:" Bước chân nát đá, muôn tàn lửa bay "để chỉ sức mạnh của thời đại, của ý chí tiêu diệt giặc, của tinh thần đoàn kết có thể làm nên những điều phi thường.

    Những câu thơ cuối cùng của đoạn trích nhằm nhắc nhở cho mỗi con người trong cuộc kháng chiến cũng như toàn thể dân tộc Việt Nam biết rằng để có được một chiến thắng vang dội năm châu không phải chỉ là công lao của chỉ một người, không phải là sự thắng cuộc của một cơ may trời cho mà đó là cả sự hy sinh cống hiến của toàn Đảng, toàn quân và toàn dân tộc:

    Ai về ai có nhớ không?

    Ngọn cờ đỏ thắm gió lồng cửa hang.

    Nắng trưa rực rỡ sao vàng

    Trung ương, Chính phủ luận bàn việc công

    Ðiều quân chiến dịch thu đông

    Nông thôn phát động, giao thông mở đường

    Giữ đê, phòng hạn, thu lương

    Gửi dao miền ngược, thêm trường các khu..

    Qua cuộc chiến đấu trường kỳ làm nên lịch sử vừa qua, tác giả còn muốn nhắn nhủ tới toàn thể dân tộc lấy cuộc kháng chiến gian khổ này làm một tấm gương, làm một ví dụ điển hình để từ nay về sau lấy đó mà cố gắng, lấy đó mà phấn đấu.

    Ở đâu u ám quân thù

    Nhìn lên Việt Bắc: Cụ Hồ sáng soi

    Ở đâu đau đớn giống nòi

    Trông về Việt Bắc mà nuôi chí bền.

    Mười lăm năm ấy ai quên

    Quê hương cách mạng dựng nên Cộng hòa

    Mình về mình lại nhớ ta

    Mái đình Hồng Thái cây đa Tân Trào.

    Nhà thơ dùng phép điệp" ở đâu.. nhìn lên/ ở đâu.. trông về "để nhấn mạnh Việt Bắc chính là cái nôi của cách mạng, là cội nguồn của sự sống. Nơi sinh ra cách mạng chính là Việt Bắc:" Quê hương cách mạng dựng nên Cộng hòa".

    Bằng thể thơ lục bát, thể thơ dân tộc tác giả giúp người đọc dễ dàng cảm nhận được tình cảm trong bài thơ. Và cũng giúp cho người đọc có thể tự mình cảm nhận được không gian quá khứ chỉ qua những vần thơ nhẹ nhàng lúc trầm lúc bổng, lúc sâu lắng lúc lại vui tươi, dồn dập.

    Sử dụng từ lời thơ, ý thơ cho đến cả cách ngôn từ thể hiện đều đậm đà bản sắc dân tộc, bài thơ khai thác đến tận trái tim của người đọc. Tuy chỉ là một bài thơ góp mừng chiến thắng. Là một bài thơ để hòa chung không khí hồ hởi của toàn đất nước sau chiến thắng lịch sử. Nhưng bằng cách lồng ghép kỷ niệm và hiện thực. Đan xen cảm xúc của hiện tại và quá khứ đã khiến bài thơ như có một linh hồn riêng không lẫn vào những bài thơ chúc mừng khác. Một lần nữa Tố Hữu đã chứng minh được tài năng của ông và bài thơ ấy xứng đáng được lưu danh đến mãi về sau.

    Hết.
     
    hohyunju, Admin, chiqudoll1 người nữa thích bài này.
Trả lời qua Facebook
Đang tải...