a. Mở bài: - Dẫn dắt vào đề (.) để giới thiệu chung về những vấn đề có tính bức xúc mà xã hội ngày nay cần quan tâm. - Giới thiệu vấn đề nghị luận đặt ra ở đề bài: Hiện tượng đời sống mà đề bài đề cập. b. Thân bài: * Bước 1: Trình bày thực trạng – mô tả hiện tượng đời sống được nêu ở đề bài. Có thể nêu thêm hiểu biết của bản thân về hiện tượng đời sống đó. Lưu ý: Khi miêu tả thực trạng, cần đưa ra những thông tin cụ thể, tránh lối nói chung chung, mơ hồ mới tạo được sức thuyết phục. Tùy theo nội dung mà người viết lấy dẫn chứng và sắp xếp chúng theo một trình tự hợp lí (theo thời gian, không gian, vùng miền, dân tộc, tôn giáo, tuổi tác, lĩnh vực.) VD 1: Bàn về tình hình gia tăng dân số thì ta phải lấy theo cấp độ như sau: - Tình hình, thực trạng trên thế giới - Tình hình, thực trạng trong nước - Tình hình, thực trạng ở địa phương - Những nước có tỉ lệ gia tăng nhanh nhất là nước nào? VD2: Tình trạng học tủ học vẹt thì biểu hiện của nó chính là trong cuộc sống hằng ngày qua các hành động mà các em thường thấy trên lớp, ở nhà, khi đi thi. * Bước 2: Phân tích những nguyên nhân – tác hại của hiện tượng đời sống đã nêu ở trên. Hãy đặt các câu hỏi: - Nguyên nhân nào làm nảy sinh hiện tượng đó? + Nguyên nhân khách quan (tác động từ bên ngoài như bạn bè, gia đình, xã hội) + Nguyên nhân chủ quan (do nhận thức, suy nghĩ, hành động của bản thân) VD: Hiện tượng nghiện game - Nguyên nhân khách quan: Bạn bè lôi kéo, rủ rê; bố mẹ chỉ mải lo kiếm tiền, phó mặc cho nhà trường.. - Nguyên nhân chủ quan đó là do bị kích thích, hấp dẫn bởi những trò chơi mới mẻ từ game. Đặc biệt, ngày nay nhiều trò chơi game có cấu hình sống động như thế giới thật, đặt ra nhiệm vụ với phần thưởng hấp dẫn.. ; do trẻ có quá nhiều thời gian nhàn rỗi.. - Hậu quả hoặc lợi ích ý nghĩa mà hiện tượng đó mang lại với bản thân, gia đình, xã hội là gì? * Bước 3: Bình luận, mở rộng ý kiến về hiện tượng (tốt/ xấu, đúng /sai.) - Khẳng định: Ý nghĩa, bài học từ hiện tượng đời sống đã nghị luận. - Phê phán, bác bỏ một số quan niệm và nhận thức sai lầm có liên quan đến hiện tượng bàn luận (.) - Hiện tượng từ góc nhìn của thời hiện đại, từ hiện tượng nghĩ về những vấn đề có ý nghĩa thời đại * Bước 4: Đề xuất những giải pháp: Lưu ý: Cần dựa vào nguyên nhân để tìm ra những giải pháp khắc phục hoặc ca ngợi, phát huy (với những hiện tượng tốt đẹp) - Những biện pháp tác động vào hiện tượng đời sống để ngăn chặn (nếu gây ra hậu quả xấu) hoặc phát triển (nếu tác động tốt) : + Đối với bản thân.. + Đối với địa phương, cơ quan chức năng + Đối với xã hội, đất nước + Đối với toàn cầu c. Kết bài: - Khẳng định chung về hiện tượng đời sống đã bàn (.) - Lời nhắn gửi đến tất cả mọi người (.)
