Tế bào là gì? Công nghệ tế bào là gì? - Tế bào là đơn vị cấu trúc cơ bản của tất cả các loài sinh vật, và cũng là thực thể sống nhỏ nhất tham gia vào tất cả các hoạt động duy trì sự sống. Tất cả các tế bào – bao gồm cả các sinh vật đơn bào tự do và các tế bào riêng biệt trong cơ thể của các sinh vật đa bào – đều tiêu thụ dinh dưỡng và năng lượng, thở, bài tiết chất thải, phát triển và tăng trưởng, phản hồi lại với kích thích của môi trường xung quanh, và nhiều hoạt động khác. - Ngành kỹ thuật về quy trình ứng dụng phương pháp nuôi cấy tế vào hoặc mô để tạo ra cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh được gọi là Công nghệ tế bào Gồm 2 công đoạn chính: + Tách tế bào hoặc mô từ cơ thể rồi mang nuôi cấy để tạo mô sẹo. + Dùng hoocmon sinh trưởng kích thích mô sẹo phân hóa thành cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh. - Đây là một ngành công nghệ trẻ có nhiều triển vọng, được ứng dụng nhiều trong các lĩnh vực kinh tế ở qui mô công nghiệp để thu nhận các sản phẩm, các hoạt chất sinh học có giá trị kinh tế cao. Hiện nay, c ông nghệ tế bào sinh học được ứng dụng nhiều trong trồng trọt (bao gồm cả trồng cây lâm nghiệp, cây dược liệu) gồm nuôi cấy mô tế bào thực vật, nuôi cấy hạt phấn, chuyển gen vào tế bào thực vật chủ.. Ứng dụng của Công nghệ tế bào 1. Nhân giống vô tính trong ống nghiệm (vi nhân giống) ở cây trồng Để có đủ số lượng cây trồng trong một thời gian ngắn, đáp ứng yêu cầu của sản xuất, người ta thường tách mô phân sinh (từ đỉnh sinh trường hoặc từ các tê bào lá non) rồi nuôi cấy trên môi trường dinh dưỡng đặc trong ống nghiệm để tạo ra các mô sẹo Các mô sẹo lại được chuyển sang nuôi cấy trong ống nghiệm chứa môi trường dinh dưỡng đặc và có hoocmôn sinh trưởng phù hợp để kích thích chúng phân hóa thành cây con hoàn chỉnh. Các cây non được chuyển sang trồng trong các bầu (thường là các hộp nhựa nhỏ đựng đất) trong vườn ươm có mái che trước khi mang trồng ngoài đồng ruộng. Nhân nhanh vô tính các giống cây quý: Từ một mẫu nuôi cấy người ta có thể tạo ra hàng triệu cây con như nhau nếu đủ thời gian cấy chuyển. Tuy nhiên, hệ số cấy chuyển phụ thuộc tuỳ giống, càng cấy chuyển nhiều lần càng tạo nhiều biến dị 2. Ứng dụng nuôi cấy tế bào và mô trong chọn giống cây trồng Ngày nay, người ta đã áp dụng phương pháp nuôi cấy mô và tế bào đế phát hiện và chọn lọc dòng tế bào xôma biến dị. Một dòng tế bào xôma là tập hợp các tế bào được hình thành từ một tế bào xôma ban đầu qua nhiều lần nguyên phân liên tiếp. Viện Công nghệ Sinh học đã chọn được dòng tế bào chịu nóng và khô từ các tế bào phôi của giống lúa CR203 rồi dùng phương pháp nuôi cấy tế bào để tạo ra giống lúa mới cấp Quốc gia DR2 có năng suất và độ thuần chủng cao, chịu nóng và khô hạn tốt. 3. Nhân bản vô tính ở động vật Hiện nay, trên thế giới đã nhân bản vô tính thành công đối với cừu (cừu Đôli, 1997), bò (bê nhân bản vô tính, 2001) và một số loài động vật khác. Việt Nam đã nhân bản vô tính thành công đối với cá trạch. Việc nhân bản vô tính thành công mở ra triển vọng nhân nhanh nguồn gen động vật quý hiếm có nguy cơ tuyệt diệt. Ngoài ra, nhân bản vô tính để tạo cơ quan nội tạng động vật từ các tế bào động vật là được chuyển gen người mở ra khả năng chú động cung cấp các cơ quan thay thế cho các bệnh nhân bị hỏng các cơ quan tương ứng. 4. Thụ phấn trong ống nghiệm nhờ kĩ thuật nuôi cấy phôi Nhờ nuôi cấy trong ống nghiệm đã khắc phục tính bất hợp giao tử trước và sau khi thụ tinh đối với lai giữa các cây khác nhau khá xa về mặt di truyền. 5. Tạo giống cây trồng mới bằng kĩ thuật chuyển gen Trên cơ sở xác định được tính trạng quý mà gen quy định, người ta có thể chuyển những gen đó vào những cây trồng khác với mong muốn tạo được những giống mới mang đặc tính mong muốn.
