Tan chợ vừa nghe tiếng súng Tây, Một bàn cờ thế phút sa tay. Bỏ nhà lũ trẻ lơ xơ chạy, Mất ổ bầy chim dáo dác bay. Bến Nghé của tiền tan bọt nước, Đồng Nai tranh ngói nhuốm màu mây. Hỏi trang dẹp loạn rày đâu vắng, Nỡ để dân đen mắc nạn này? Nguyễn Đình Chiểu Tên bài này có nơi chép là Chạy giặc
Năm 1858, thực dân Pháp nổ súng vào bán đảo Sơn Trà, Đà Nẵng, bắt đầu cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam. Nhưng chúng đã gặp sự kháng cự của quân triều đình và nhân dân. Thực dân Pháp quay sang tiến vào Sài Gòn, tràn tới sông Bến Nghé (Gia Định - quê hương của nhà thơ). Bài thơ ghi lại tình cảnh chạy giặc đáng thương của những người dân khi thực dân Pháp xâm lược, đồng thời thể hiện lòng yêu nước nồng nàn và cảm xúc đau đớn, xót xa của cụ đồ Chiểu khi chứng kiến cảnh nhân dân loạn lạc trong chiến tranh.
