"Châu về Hợp Phố" là một thành ngữ gốc Hán: "Hợp Phố châu hoàn", có nghĩa là: Những thứ quý giá không thể mất đi được, trước sau cũng quay về với chủ của nó, quay về với nơi mà nó thuộc về; cũng có thể dùng để chỉ vật đã mất, nay tìm lại được, vật về chốn cũ; bên cạnh đó, cũng có ý nói về sự trùng phùng gặp gỡ, đoàn tụ lại. Nguồn gốc thành ngữ trên là do tích sau: Thời Hậu Hán, có tên thái thú bạo tàn, thường bắt dân đi lấy ngọc châu. Vì thế, ngọc châu từ Hợp Phố sang hết quận Giao Chỉ. Mãi sau, Mạnh Thường về thay chức thái thú, bỏ hết lề luật cũ, ngọc châu lại quay về Hợp Phố. Cũng có tích khác truyền rằng, do sự cai trị hà khắc, thuế tô quá nặng, người làm nghề trai ngọc Hợp Phố bỏ quê, phân tán nhiều nơi. Mãi sau, chính sách cai trị nới lỏng, quan lại thanh liêm hơn, ít sách nhiễu dân chúng, những người làm nghề lấy hạt châu lại trở về Hợp Phố. Trong Truyện Kiều, cụ Nguyễn Du đã sử dụng một cách linh hoạt thành ngữ này ở câu: "Thoa này bắt được hư không Biết đâu Hợp Phố mà mong châu về" Đó là những lời của chàng Kim nói với nàng Kiều. Thành ngữ này cho đến nay được sử dụng khá nhiều trên báo chí, cũng như trong đời sống hàng ngày. Ví dụ khi sử dụng thành ngữ "Châu về Hợp Phố" : Nội dung HOT bị ẩn: Bạn cần đăng nhập & nhấn Thích để xem Chưa có tài khoản? Nhấn Đăng Ký ngay!
Hợp Phố là của Việt Nam vào thời An Dương Vương (khi tên nước ta là Âu Lạc). Sau thời kỳ Bắc thuộc lần thứ nhất, đến thời Hai Bà Trưng (Lĩnh Nam) cũng lấy lại trọn vẹn lãnh thổ thời An Dương Vương, bao gồm Hợp Phố (Hiện vẫn còn đền thờ Hai Bà Trưng trên địa bàn quận Hợp Phố ngày xưa, nay thuộc tỉnh Quảng Tây, Trung Quốc). Sau thời Hai Bà Trưng, nước ta lại rơi vào thời kỳ Bắc thuộc và sau này cũng không lấy lại được Hợp Phố nữa. Ngày nay, Hợp Phố đã không còn thuộc nước ta nữa. Địa danh trong thành ngữ này hiện nay thuộc Quảng Tây, Trung Quốc.
